احمد محمدغریبان
با شهادت ناگهانی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در سومین سال از فعالیت دولت سیزدهم باید مروری بر دستاوردها و دغدغه‌های دولت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه اقتصاد دیجیتال داشته باشیم.
با آغاز به کار دولت سیزدهم، اقدامات صورت‌گرفته برای جبران عقب‌ماندگی‌های گذشته در حوزه ارتباطات ثابت با تعریف پروژه ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکار‌ها به اوج خود رسید.
به همین منظور در راستای افزایش سرعت اینترنت پروژه فیبر نوری در دولت سیزدهم اجرایی شد که با فراهم‌سازی انبوهی از قوانین، بسترها، تسهیلات، جلسات و پیگیری‌ها این پروژه پیچیده را به بزرگترین طرح در تاریخ ارتباطات ایران تبدیل کرد.
در خصوص اهمیت استراتژیک این پروژه پیشتر بارها به آن پرداخته شده و بیش از این به واکاوی بدیهیاتی نظیر لزوم تداوم و تسریع در توسعه مهمترین پروژه زیرساخت ارتباطات کشور که پایه و اساس توسعه ارتباطات سیار نسل‌های پنجم، بالاتر و اساس توسعه اقتصاد دیجیتال است، نیازی نیست.
بدیهی است هر گونه تعلل و بلاتکلیفی در پیگیری سرمایه‌گذاری‌های انجام شده تا امروز، آثار غیرقابل جبران برای کشور به دنبال خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به اتلاف سرمایه‌ها، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران، کندی هر چه بیشتر سرعت اینترنت، خروج نیروهای متخصص انسانی از این عرصه و در یک کلام به خطر افتادن اقتصاد دیجیتال کشور اشاره کرد.
همچنین افزایش سهم اقتصاد دیجیتال ازجمله موضوعاتی بود که مورد تأکید دولت سیزدهم از جمله رئیس جمهور شهید قرار داشت و با تأکید ایشان بر لزوم ارتباط مستمر فعالان اقتصاد دیجیتال با بدنه دستگاه‌های اجرایی، دولت را متعهد به حمایت از فعالان اقتصاد دیجیتال می‌دانست.
تشکیل کمیسیون ویژه اقتصاد دیجیتال و تفویض اختیارات هیات دولت به این کمیسیون برای نخستین بار در کشور، یکی دیگر از گام‌های بلند و توجه ویژه دولت سیزدهم به اهمیت و گره خوردن آینده کشور با رفع موانع توسعه اقتصاد دیجیتال بود.
از طرفی با توجه ویژه رئیس جمهور به این حوزه برای نخستین‌بار یک فصل از قانون برنامه ۵ ساله به موضوع اقتصاد دیجیتال اختصاص داده شد که بر حفظ و جذب استعدادهای کشور در حوزه اقتصاد دیجیتال و برداشتن گام‌های بلند در زمینه هوش مصنوعی تأکید دارد.
احیای صنعت نیمه تعطیل فضایی کشور یکی دیگر از اقدامات انجام شده در این دولت بود که در نتیجه آن و در دو سال نخست فعالیت دولت سیزدهم، ۱۱ پرتاب ماهواره ثبت شده که معادل تعداد پرتاب‌ها در ۱۰ سال قبل از این دولت بود. همچنین تعداد ماهواره‌های در حال ساخت در ابتدای دولت سیزدهم، ۸ عدد بود که در پایان سال ۱۴۰۱ این تعداد به ۱۲ ماهواره و تا پایان سال ۱۴۰۲ تعداد ماهواره‌های در دست ساخت به عدد ۳۰ رسید.
توجه ویژه به برگزاری منسجم و منظم جلسات شورای عالی فضای مجازی نیز در دولت سیزدهم حایز اهمیت بود که از این جهت نیز شورای مذکور به واسطه جایگاه مهمی که برای عرصه اقتصاد دیجیتال کشور دارد، شاهد رکورد در برگزاری جلسات و مصوبات بود.
تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی، تسریع در اتصال دستگاه‌ها به پنجره واحد خدمات هوشمند و ارتقای ارایه خدمات الکترونیکی، جایگزینی مجوزهای الکترونیکی با کاغذی و ایجاد درگاه ملی مجوزها، ایجاد سامانه «جست و جوی شغل»، ایجاد سامانه «خودنویس» با هدف ساماندهی بازار اجاره و معاملات ملک، برگزاری جلسات دیدار با مدیران تشکل‌ها و شرکت‌های حوزه فناوری و فضای مجازی، تاکید مستمر بر ارتقای سرعت اینترنت از طریق ایجاد کمیته ویژه، اخذ تعهدات از اپراتورها و در راس آن پروژه فیبرنوری، بهبود و افزایش سهم اقتصاد دیجیتال، پیگیری مستمر و رفع مسایل و مشکلات فعالان این حوزه، اعطای وام، تسهیلات و معافیت‌ها به کسب‌وکارهای فناورانه، تولیدی، دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها از طریق معاونت علمی، وزارت ارتباطات و …، آغاز ساخت بزرگترین سایت پرتاب ماهواره غرب آسیا پس از سال‌ها بلاتکلیفی، توسعه زیرساخت‌های ارتباطات سیار، ثابت، پستی، بانکی، افزایش حجم بازار تجارت الکترونیکی کشور و … از دیگر اقدامات و دستاوردهای شهید ابراهیم رییسی در حوزه اقتصاد دیجیتال به شمار می‌رود.
اگرچه برخی از طرح‌ها و برنامه‌های مذکور با پایان زودهنگام دولت سیزدهم به سرانجام نهایی نرسید، اما آنچه مسلم است، فعالان حوزه کلان اقتصاد دیجیتال بر برنامه‌ریزی و جهت‌گیری صحیح اقدامات در این عرصه از سوی دولت معترف بوده و طبعا خواستار تداوم این رویه هستند. به ویژه آنکه کشور به واسطه تاخیرها و کندی دولت قبل، با عقب‌ماندگی و روند نزولی در حوزه اقتصاد دیجیتال مواجه بود.
لذا با توجه به فضای ایجاد شده در دولت فعلی، انتظارات از دولت چهاردهم به سطوح بالاتری رسیده است و از دولتمردان آتی نیز انتظار می‌رود نسبت به حفظ و توسعه دستاوردها و بازگشت اعتماد فعالان و رشد و شکوفایی اقتصاد دیجیتال، پیگیری لازم را به عمل آورند.
