شبکه اجتماعی چگونه بازی سیاسی را در جهان تغییر داد؟

• 04 آذر 1396 07:10 ق.ظ
• میثم لطفی

استفاده از شبکه‌های اجتماعی و حضور در پلتفرم‌های رسانه‌ای از جمله فیس‌بوک، توییتر،‌ یوتیوب و ... به یکی از اصول اصلی سیاستمداران برای پیروزی در مقابل رقبا تبدیل شده است و کارشناسان می‌گویند روی کار آمدن این قبیل فضاها قانون بازی را در عرصه سیاست به طور کامل تغییر داده است. شیوع شبکه‌های اجتماعی در عرصه سیاست باعث شده است مقامات بلندپایه و نامزدهای انتخاباتی به صورت متفاوت در بین مردم حضور یابند و خود را مطرح کنند. توانایی انتشار شعارهای تبلیغاتی و پیام‌های عمومی به میلیون‌ها نفر از طریق پلتفرم‌های رسانه‌ای مجازی یکی از چندین قابلیت این فضاها محسوب می‌شود و این روزها بیشتر مقامات سیاسی یک مشاور شبکه رسانه‌ای را هم در اختیار گرفته‌اند تا برای انجام هرگونه فعالیت عمومی و مردمی از او کمک بگیرند.

در اینجا 10 روش اصلی که باعث شد توییتر، فیس‌بوک و یوتیوب معادلات سیاسی در آمریکا را برهم بزنند آورده شده است.

ارتباط مستقیم با رای‌دهندگان

ابزارهای اجتماعی از جمله فیس‌بوک و توییتر به سیاستمداران امکان دادند تا به صورت مستقیم برای هواداران خود صحبت کنند و با استفاده از این کانال‌های ارتباطی به صورت مستقیم با مردم در ارتباط باشند. این اتفاق روش‌های سنتی را که در آن رای‌دهندگان مجبور بودند برای شنیدن صحبت‌های نامزد انتخاباتی به سخنرانی او گوش دهند کاملا عوض کرد و روش‌های تبلیغاتی سنتی برای برگزاری انتخابات کنار رفت.

تبلیغات بدون پرداخت هزینه تبلیغات

این اتفاق برای کمپین‌های سیاسی بسیار مرسوم شده است که به صورت رایگان از یوتیوب یا فیس‌بوک استفاده کنند تا صحبت‌های خود را با مردم به میان بگذارند. پیش از این سیاستمداران برای هر گونه فعالیت در رادیو و تلویزیون مجبور بودند پول پرداخت کنند. روزنامه‌نگارها در بیشتر موارد فعالیت‌های کمپین‌های سیاسی را تحت پوشش قرار می‌دهند و اخبار آن به صورت رایگان روی شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود. در این میان فعالیت‌های تبلیغاتی پولی در شبکه‌های اجتماعی هم با هزینه بسیار کمتر انجام می‌شود.

چگونگی گسترش فعالیت کمپین‌ها

توییتر و فیس‌بوک به یک ابزار کاربردی برای سازماندهی کمپین‌ها تبدیل شده‌اند. آنها به رای‌دهندگان و فعالان سیاسی امکان می‌دهند تا به راحتی بتوانند اخبار و اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. «به‌اشتراک‌گذاری» در فیس‌بوک و «بازنشر» در توییتر دو عامل اصلی برای گسترش فعالیت‌های سیاسی کمپین‌ها محسوب می‌شوند و بسیار اثرگذار بوده‌اند. لازم به ذکر است «دونالد ترامپ» با تاکید ویژه بر توییتر و تمرکز کمپین‌های تبلیغاتی خود بر این مساله توانست رییس جمهور آمریکا شود.

رساندن دقیق پیام به مخاطب

کمپین‌های سیاسی می‌توانند به گنجینه بزرگی از اطلاعات دسترسی داشته باشند و رفتار هواداران خود را در شبکه‌های اجتماعی تحلیل کنند. با این اتفاق آنها می‌توانند پیام‌های خود را به صورت انتخاب شده برای هر کاربر بفرستند و این مساله باعث می‌شود که نشانه‌گیری آنها برای تبلیغات سیاسی بسیار دقیق شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت کمپین‌ها پیام مناسب را متناسب با سلیقه هر رای‌دهنده به دست او می‌رسانند.

جذب سرمایه

بعضی از کمپین‌های سیاسی از ترفندی موسوم به «بمب‌های پولی» استفاده می‌کنند و بر اساس آن حجم گسترده پول نقد را در دوره زمانی کوتاه خرج می‌کنند تا به پیروزی برسند. بمب‌های پولی به طور معمول در دوره زمانی 24 ساعت منفجر می‌شوند و نامزدهای انتخاباتی از حامیان خود می‌خواهند مقدار بیشتری پول به آنها کمک کنند. این کمپین‌ها از شبکه‌های رسانه‌ای از جمله توییتر و فیس‌بوک استفاده می‌کنند تا پیام خود را گسترده‌تر و تاثیرگذارتر به مردم برسانند و معمولا این بمب‌های پولی را به صورت خاص و هدفگذاری شده در شبکه‌های اجتماعی خرج می‌کنند.

مباحثات رسانه‌ای

دسترسی مستقیم به رای‌دهندگان تبعات منفی هم در پی دارد. دستیارها و کارشناسان روابط عمومی معمولا وظیفه انتشار تصویر و پیام نامزد انتخاباتی را برعهده دارند. آنها این امکان را برای نامزد انتخاباتی فراهم می‌کنند تا بتواند توییت‌های فیلتر نشده یا پست‌های فیسبوکی صریح را به انتشار برساند که این مساله می‌تواند جنجال‌ها و مباحثات رسانه‌ای بین مردم به وجود آورد. البته مدیران روابط عمومی کمپین‌های سیاسی با برنامه‌ریزی دقیق می‌توانند از کشمکش‌های سیاسی میان هواداران به نفع خود استفاده کنند.

بازخورد

درخواست از رای‌دهندگان برای انتشار بازخورد یک اتفاق بسیار کاربردی و مناسب است. البته بسته به اینکه سیاستمداران در شبکه‌های اجتماعی چطور پاسخ داده‌اند این مساله می‌تواند تاثیرات منفی هم در پی داشته باشد. ولی بسیاری از کمپین‌ها کارمندانی را برای مانیتور کردن کانال‌های ایجاد شده در شبکه‌های رسانه‌ای استخدام می‌کنند تا تمامی پاسخ‌های منفی رصد شود و هر گونه کامنت غیرقابل تحمل منتشر شده از سوی مردم درجا حذف شود. دریافت بازخورد از جمله اتفاقاتی است که باعث می‌شود کمپین‌های سیاسی بیش از هر زمان دیگر به مردم نزدیک شوند.

توجیه نظرات عمومی

ارزش شبکه رسانه‌ای در سرعت اطلاع‌رسانی آن است. سیاستمداران و کمپین‌های وابسته به آنها به کمک انتقال سریع پیام‌ها و انتشار مستقیم بیانیه‌ها می‌توانند یک گام به جلو حرکت کند و با تاکید بر همین سرعت تعداد بیشتری از رای‌دهندگان را به سمت خود بکشانند. توییتر و فیس‌بوک به کمپین‌های سیاسی امکان می‌دهند تا بتوانند سریع‌ترین روش برای پاسخگویی به مخاطبان را در اختیار داشته باشند. سیاستمداران می‌توانند به سرعت از تمامی فعالیت‌های صورت گرفته در کمپین‌های خود آگاه شوند و از این طریق نظر مردم را به خود جلب کنند.

مقابله با حریف

یکی از دلایلی که شبکه اجتماعی بسیار کاربردی عمل می‌کند این است که رای‌دهندگان جوان را به سمت خود می‌کشاند. به طور معمول افراد کهنسال کمتر سراغ شبکه‌های اجتماعی می‌روند و روش‌های سنتی را پیش می‌گیرند. ولی شبکه‌های اجتماعی توییتر و فیس‌بوک برای رای‌دهندگان جوان برنامه‌ریزی‌های ویژه انجام داده‌اند و آنها را برای شرکت در انتخابات مجاب می‌کنند. هر گروه سیاسی می‌تواند با جلب توجه جوانان از حریف خود پیش بگیرد و بر او مقابله کند.

قدرت اکثریت

شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای رسانه‌ای به مردم امکان می‌دهند که با یکدیگر متحد شوند و برای اعلام مخالفت خود در مقابل یک اقدام دولتی، اعتراض عمومی منتشر کنند. این اتفاق به مردم کمک می کند بتوانند به صورت گسترده روی تصمیم‌گیری‌های دولتی تاثیر بگذارند. قدرت شبکه‌های اجتماعی به قدری بالا است که می‌تواند بخش اعظم یک جامعه را با تصمیم دولتی همراه کند یا آنها را در مقابل یک اقدام دولتی تحریک کند. این مساله می‌تواند مزایا و معایب فراوان در اختیار داشته باشد و دولت‌ها می‌بایست به آن توجه ویژه داشته باشند.