اگرچه صنف آی‌تی در سال‌های اخیر به‌دلیل بروز برخی اتفاقات از جمله نوسانات شدید نرخ ارز و گرانی کالاها و در پی آن رکود بازار چندان شوقی برای افراد جویای کار ایجاد نمی‌کند، اما این موضوع به‌معنای خروج نیروی کار از این بازار نیست و همچنان این بازار یکی از مراکز ایجاد درآمد و سود برای فعالانش است.
اما موضوعی که مطرح شده این است که درآمد و سود تنها مختص به گروه خاصی است و واردکننده، واسطه و صاحب فروشگاه هستند که از محل فروش کالا سود می‌برند و فروشندگان به‌جز حقوق ماهیانه و مبلغ کمی پورسانت عایدی از این بازار ندارند.
از همه اینها گذشته فروشندگان بازار کامپیوتر دارای مشکلاتی در زمینه بیمه هستند که یا از سوی کارفرما یا از سوی خود کارمند یا کارگران سرسری گرفته شده است.
این درحالی است که برخورداری از تامین اجتماعی ناشی از اشتغال و حق هر فردی است. برخی از کارشناسان اما تامین اجتماعی را یک حق اجتماعی دانسته و بر این باورند که تمام افراد جامعه باید به‌طور مساوی از حقوق اجتماعی بهره‌مند شوند.
بر اساس قانون بیمه‌ای کشور، تمام افرادی که در یک مجموعه با هر گستردگی مشغول به کار هستند باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرند؛ حتی اگر مدت اشتغال به کار محدود به چند روز باشد. بر این اساس اعضای تمام صنوف موظف به بیمه‌کردن کارکنان خود هستند.
اما گاه دیده می‌شود در برخی از صنوف تعهدات بیمه‌ای در سطح بالاتری است و در برخی موارد نیز برعکس است. در حوزه آی‌تی با وجود پیچیدگی‌های تخصصی این حرفه، گویا بی‌مهری‌های بیمه‌ای در سطح بالاتری بوده و این موضوع موجب اعتراض برخی از فعالان صنف شده است.
بیمه فعالان صنف آی‌تی
مشکلات بیمه‌ای فعالان صنف آی‌تی شامل مشکلاتی است که مربوط به بیمه فعالان صنفی است که در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.
علاوه بر این، فعالان این صنف با مشکلاتی در رابطه با بیمه کالاهای گران‌قیمت یا بهتر بگوییم سرمایه خود مواجه هستند که در شماره‌های بعد به این موضوع نیز می‌پردازیم.
درباره بیمه فعالان صنف آی‌تی باید بگوییم که تا همین یک‌سال پیش این موضوع کمتر مورد توجه سازمان تامین اجتماعی و حتی اتحادیه فناوران رایانه استان تهران و همچنین شرکت‌های فعال در این حوزه بود. اما گویا در پی افزایش آگاهی فعالان این حوزه نسبت به حقوق بیمه‌ای خود، موضوع بیمه صنف آی‌تی مطرح و از سوی سازمان نظام صنفی رایانه استان تهران پیگیری شد و در نتیجه **کارفرمایان ملزم به بیمه تمام کارکنان خود ولو به‌صورت ساعتی هستند. با این حال بسیاری از کارفرمایان از زیر بار این تعهد شانه خالی کرده و نه‌تنها کارمند و کارگران نیمه‌وقت یا پورسانتی خود را بیمه نمی‌کنند، بلکه در برخی از موارد مشاهده شده است که فعالان تمام وقت بازار کامپیوتر نیز بیمه نشده‌اند.**
در این زمینه علی رفعتی، یکی از فعالان بازار کامپیوتر می‌گوید: از آنجا که برخی از کارکنان شرکت و فروشگاه‌های این حوزه به‌دلیل کسر مبلغ حق بیمه تمایلی به بیمه از خود نشان نمی‌دهند، در این زمینه شاهد کم‌کاری‌هایی هستیم. اما از اواخر سال 1393 با همکاری سازمان نصر (سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران) قانون بیمه صنف فناوری اطلاعات دستخوش تغییراتی شد.
یکی دیگر از فعالان حوزه آی‌تی هم با بیان این موضوع که مشکل بزرگ این صنف رابطه با مفاصاحساب است گفت: بارها اتفاق افتاده است که در زمینه پرداخت ضرر و زیان اعضای صنف آی‌تی، چه برای خسارت واردآمده به کالا و چه برای سوانح و بیماری و... با اعضای این صنف برخورد مناسبی نشده است. اما سازمان نظام صنفی در این زمینه اقداماتی انجام داده و تا حدودی مشکلات کاهش یافته و قوانین تا حدودی تغییر کرده است.
وی معتقد است، یکی از دلایلی که فعالان این صنف و هر صنف دیگر را نسبت به بیمه بی‌توجه یا بی‌اعتماد کرده، وجود برخی از مشکلات بیمه‌ای مانند زیر بار نرفتن شرکت‌های بیمه یا شعبات در پرداخت خسارات و...است. او می‌گوید: در پی بروز این اتفاق‌ها برخی از فعالان صنفی به بحث بیمه بی‌توجه شده‌اند. اما گروهی که همچنان برای برخورداری از حقوق بیمه‌ای خود مصر هستند با مشکلات بسیاری چون طولانی‌بودن پروسه پرداخت خسارت و همکاری نكردن برخی از شعبات بیمه مواجه می‌شوند. به همین دلیل هم فعالان بازار ترجیح می‌دهند بیمه نشوند. به گفته فعالان بازار کامپیوتر این مشکل تمام صنوف است، ولی گویا صنف آی‌تی در این زمینه مهجورتر است و به همین دلیل نه‌تنها اتحادیه بلکه سازمان نظام صنفی هم توجهی به این موضوع ندارد.
کارشناسان اما می‌گویند: در سال‌های اخیر سازمان نصر تلاش‌هایی در این زمینه کرده و قانون بیمه صنف آی‌تی را تغییر داده است.
تغییر در قوانین بیمه‌ای صنف آی‌تی
**به گفته کارشناسان، بخشنامه بیمه اعضای صنف آی‌تی دارای مشکلات بسیاری بود که به‌روزرسانی‌نشدن بخشنامه و قدیمی‌بودن مفاد آن از یک‌سو و همکاری‌نكردن شعبات سازمان اجتماعی با بیمه‌شدگان این صنف از سوی دیگر از مشکلات بزرگ بود. اما در سال‌های اخیر این مشکل تا حدودی رفع شده است.**
یک عضو هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران هم با تایید این موضوع می‌گوید: مشکل بیمه‌ای عمده صنف آی‌تی، تمکین‌نكردن برخی از شعبات بیمه از بخشنامه 4/13 بیمه فاوا، طولانی‌بودن پروسه مفاصاحساب است که برای رفع این مشکلات سازمان نصر تلاش کرده و با برگزاری جلسات مداوم به نتایج مثبتی رسیده است.
به گفته این عضو سازمان، بارها موضوع بیمه صنف آی‌تی و بخشنامه 4/13 بیمه در هیات‌مدیره این سازمان مورد بررسی قرار گرفت؛ چراکه این بخشنامه دو مشکل عمده داشت، اول اینکه مفاد این بخشنامه به‌روزرسانی نشده بود و به‌اصطلاح قدیمی بود و از سوی دیگر شعبات سازمان تامین اجتماعی مفاد این بخشنامه را رعایت نمی‌کردند. علت هم قدیمی‌بودن مفاد این بخشنامه بود. به همین دلیل شعبات سازمان تامین اجتماعی با صنف آی‌تی مانند صنوف دیگر برخورد می‌کردند.
با توجه به این موضوع و با تلاش‌های سازمان نظام صنفی، مفاد این بخشنامه تغییر کرد و این تغییرات به شعبات سازمان تامین اجتماعی نیز اعلام شد. به گفته رییس کارگروه بیمه و مالیات سازمان نظام صنفی استان تهران، سرانجام** پس از یک سال و نیم پیگیری و برگزاری جلسات کارشناسی متعدد با سازمان تامین اجتماعی و هماهنگی با کارشناسان آن سازمان، 30 عنوان موضوعات قرادادی مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات به بخشنامه 3/14 جدید درآمد اضافه شد که این بندها، حاصل بررسی‌ها و  تصمیم‌های کارشناسی کمیسیون‌های استاندارد، نرم‌افزار، شبکه، امنیت، آموزش و اینترنت بوده است.**
وی تاکید کرد: براساس تفاهم صورت‌گرفته میان سازمان نصر تهران و سازمان تامین اجتماعی، عضویت شرکت‌ها در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و داشتن مجوز فعالیت سازمان نصر، شرط لازم اعمال این بخشنامه برای شرکت‌های انفورماتیکی است. این اصلاحات طی دستور اداری در آذرماه سال 1393 به تمامی شعب سازمان تامین اجتماعی ابلاغ شده است.
وی درخصوص مشکلات شرکت‌های فناوری اطلاعات در رابطه با این بخشنامه گفت: تا پیش از این، بخشی از فعالیت‎های مندرج در بخش الف بخشنامه جدید درآمد، به‌صراحت ذکر نشده بود یا به‌دلیل اختلاف در تعابیر مختلف از موضوعات قراردادی واحد، تطبیق و تشخیص مصادیق برای ممیزان و کارشناسان سازمان تامین اجتماعی دشوار بود و گاهی در هنگام اخذ مفاصاحساب موجب بروز اختلافاتی بین شرکت‎های انفورماتیکی و سازمان تامین اجتماعی شده است.
او در این‌باره ادامه داد: متاسفانه کارشناسان سازمان تامین اجتماعی به‌دلیل فقدان اشراف کافی به موضوعات صنعتIT، موارد قراردادی فناوری اطلاعات را مشمول این بخشنامه قرار نمی‎دادند، اما خوشبختانه از طریق پیگیری‎های که انجام دادیم موفق شدیم از طریق شفاف‏سازی این موضوعات، بسیاری از ابهاماتی را که درخصوص اعمال بخشنامه 4/13 برای شرکت‌های انفورماتیکی در سطح کشور وجود داشت رفع کنیم.
عضو هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، درباره تغییرات انجام شده در این بخشنامه افزود: با تلاش‎های صورت‌گرفته، موضوعات بخشنامه را به تفکیک حوزه‎های مختلف کاری IT شفاف‎سازی کردیم و بند به بند قراردادهایی را که در صنعت IT مورد نیاز است در این بخشنامه گنجاندیم.
امسال هم بخشنامه جدیدی در پورتال سازمان نصر قرار داده‌ایم و از شرکت‌های فعال در حوزه آی‌تی درخواست کرده‌ایم اگر با مشکلی در این زمینه مواجه هستند در پورتال منعکس کنند و در نتیجه دستورالعمل‌های جدیدی در رابطه با بیمه فعالان این صنف به بخشنامه مذکور افزوده می‌شود.
وی از شرکت‌های فعال در حوزه آی‌تی درخواست کرد، **به‌منظور تسهیل در اخذ مفاصاحساب قراردادها، ضروری ‎‎است تمامی شرکت‎ها با مطالعه دقیق عناوین قراردادهای‎‎ فناوری ‎‎اطلاعات مندرج در بخشنامه  3/14 و دستورالعمل اداری ‎‎مورخ 9 آذرماه 93 از واژه‎های ‎‎منطبق با این عناوین در تنظیم قراردادهای‎‎ خود استفاده کنند.**
 وی همچنین گفت: فعالان صنفی می‎‎توانند مسایل و درخواست‎های‎‎ خود را به‌صورت مکتوب به آدرس info@tehrannsr.org دبیرخانه سازمان ارسال کنند تا در کارگروه بیمه و مالیات سازمان انطباق موضوع قرارداد با بخشنامه 3/14 بررسی ‎‎و اعلام نظر شود.