اگرچه بازار خريد و فروش کالاهاي ديجيتال در ماههاي اخير اندکي تغيير موضع داده و رونقي نسبي در برخي از اقلام مشاهده ميشود، اما اين معني رونق اقتصادي و بازار نيست و کالاهاي اين حوزه همچنان با مشکلات بسياري، چه از لحاظ فروش و سهم تقاضا و چه از نظر ثبت سفارش و واردات مواجه هستند. بررسيهاي بازاري و مطالعه آمار و ارقام ارايهشده از سوي گمرک و همچنين نظر کارشناسان، گوياي اين موضوع است که قاچاق با تمام قدرت به حيات خود در بازار کامپيوتر و ديجيتال ايران ادامه ميدهد و تا کنون تلاشهاي دولت و ارگانهاي مربوط در کمرنگ کردن اين معضل کارساز نبوده است. البته برخي از کاهش ميزان تقاضا در بازار گفته و معتقدند، شايد کاهش حجم واردات برخي از کالاها بهدليل کاهش تقاضا باشد، اما حقيقت اين است که ثبات در ميزان واردات در فاصله دو سال، براي کالاهاي تکنولوژيکي مانند گوشي موبايل، نوتبوک، تبلت و... به معني رکود است و با توجه به کاهش سن کاربري اين کالاها و افزايش تعداد کاربران اين کالاها و از سوي ديگر افزايش تمايل به چند کالا و گجت از سوي کاربران، بهنظر ميرسد مشکل نه از محل کاهش سهم تقاضا، که از جاي ديگري است.
بازار گوشي در هفتهاي که گذشت
در هفته گذشته همسو با کاهش نرخ دلارآزاد به رقم حدودي سه هزار و 775 تومان، ميزان تقاضا براي انواع گوشيهاي ميانقيمت و گرانقيمت افزايشي نسبي يافت.
البته برخي از خريداران در انتظار ورود گوشيهاي جديد هستند، اما آيفون همچنان مخاطبان خود را حفظ کرده و فروشندگان نيز پيشبيني ميکنند از اواسط اسفندماه و زمان ارايه حقوق و عيدي کارمندان وضعيت بازار بهتر از قبل شود.
البته برخي بر اين باورند كه مخارج شب عيد کارمندان موجب ميشود كمتر به فكر خريد گوشي موبايل، آن هم يک نمونه گرانقيمت باشند. اما حقيقت اين است که رونق بازار شب عيد گوشي به واقعيت نزديکتر است تا کالاهايي مانند کامپيوتر و سرگرميهاي ديجيتال.
بررسيهاي بازاري گوياي اين امر است که در هفتههاي اخير ميزان تقاضا براي انواع گوشيهاي ميانقيمت که در رده قيمت 700 هزار تا يک ميليون و 200 هزار تومان قرار دارند در حدود 40 درصد و ميزان تقاضا براي گوشيهاي گرانقيمت با قيمت بالاتر از يک ميليون و 200 هزار تومان در حدود 20 تا 25 درصد افزايش يافته است. روند قيمتها نيز تا حدودي نزولي بوده است که همين موضوع توجهات را به سمت بازار جلب ميكند.
رکوردزني قاچاق گوشي موبايل
بر اساس آنچه گمرک در سايت خود اعلام کرده است، در حدود يازده ماه از سال 95، تنها کمي بيش از رقم 400 هزار دستگاه گوشي موبايل از مبادي رسمي وارد کشور شده و بقيه گوشيهاي موجود در بازار از طريق قاچاق تامين شده است.
نکته جالب اينجاست که اين حجم واردات نسبت به مدت مشابه سالهاي قبل در حد چشمگيري کاهش يافته است و با اينحال برخي از مسوولان همچنان بر اين باورند كه با اجراي طرحهاي موقتي ميتوان اين معضل را رفع کرد.
در اين زمينه، خورشيدي، سخنگوي ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مورد اجراي طرح رجيستري (طرح کددارکردن گوشيهاي تلفن همراه) اعلام کرده كه اين طرح اکنون کاملا مورد تاييد دستگاههاي متولي است و فراهمساختن مقدمات آن از ابتداي امسال در دستور کار قرار گرفته و از ابتداي امسال تا کنون، تجهيزات لازم براي اجراي اين طرح آماده، تستها انجام و پاسخهاي لازم اخذ شده است. به گفته وي، طرح رجيستري از ابتداي تيرماه سال آينده بهطور کامل عملياتي ميشود.
وي در مورد قاچاق گوشي تلفن همراه نيز گفت: امسال 210 هزار دستگاه گوشي تلفن توسط دستگاههاي عضو ستاد کشف شده که اين رقم نسبت به سال گذشته 20 درصد رشد داشته است.
در اين باره اما رييس انجمن واردکنندگان موبايل، تبلت و لوازم جانبي ميگويد: روزانه 30 تا 35 هزار گوشي قاچاق وارد کشور ميشود که برخي از اين گوشيها شامل نمونههاي دست دوم، مرجوعي و تقلبي است و حقوق مصرفکننده نيز بهطور کلي پايمال ميشود.
کارشناسان نيز با بيان اين مطلب که قطعا نياز بازار گوشي کشور به اين کالا بيش از عدد اعلامشده از سوي گمرک است، ميگويند: قاچاق و رشد روزافزون آن را در حوزه گوشي موبايل نميتوان انکار کرد و هر سال اين معضل بزرگ و گستردهتر ميشود. بهنظر ميرسد به جاي صرف بودجه و وقت بهتر باشد در اين باره تصميمهاي درست تعرفهاي اخذ شود.
رونق قاچاق در بازار تجهيزات جانبي گوشي
تجهيزات جانبي گوشي موبايل که شامل کالاهايي چون قاب و کاور يدکي، هندزفري، باتري يدکي و... است، در مواقعي که بازار گوشي موبايل در موقعيت بحراني قرار دارد، سود بازار را تامين ميکند. کارشناسان معتقدند سودي که فروشندگان تجهيزات جانبي گوشي موبايل ميبرند، از سود موبايلفروشهاي بازار کمتر نيست. به همين دليل است که بيشتر عرضه و فروشندگان گوشي موبايل دستي هم در عرضه تجهيزات جانبي دارند.
در ماههاي اخير اخباري در مورد رشد عرضه نمونههاي قاچاق و مرجوعي در حوزه تجهيزات جانبي گوشي موبايل به گوش ميرسد که البته مورد تاييد برخي از فعالان بازار و کارشناسان است. به گفته فعالان بازار، برخي از سودجويان، تجهيزات جانبي بيکيفيت را با قيمت ارزان و سود بسيار بالا بهفروش ميرسانند و از اين محل سود هنگفتي ميبرند. آنها به خريداران توصيه کردند در صورتي که قصد خريد تجهيزات جانبي موبايل را داريد، اين کالاها را از محل مطمئن خريداري کنيد.
علاوه بر تجهيزاتي چون قاب و کاور يدکي و...، در ماه گذشته بازار انواع نگهدارنده گوشي و موبايل که در خودرو کاربرد دارد و همچنين شارژرهاي فندکي خودرو رونق گرفته است که اين کالاها رونق بازار خود را مديون فرا رسيدن فصل سفرهاي نوروزي هستند. کارشناسان ميگويند: با افزايش نرخ دلار آزاد، حجم سفرهاي داخلي در ايام نوروز افزايش خواهد يافت و همين موضوع به رشد سفر با خودرو و افزايش تقاضا براي تجهيزات ديجيتال خودرو منجر ميشود.
دیدگاهها