چالش جدیدی به نام رایزن

حرکت سرنوشت‌ساز اینتل چه خواهد بود؟

• 18 دی 1395 07:16 ق.ظ
• بهنام علیمحمدی

سال گذشته، نسل ششم اینتل با لیتوگرافی 14 نانومتر معرفی شد تا علاوه بر کاهش مصرف انرژی، قدرت بالای خود را در اورکلاک فرکانس هسته‌های اسکایلک به رخ حریف سنتی خود بکشد. با ورود به سال 2016، اینتل از نقشه راه خود برای سال‌ جدید سخن گفت و به فاصله چند ماه، نسل هفتم را با معماری کیبی‌لک معرفی کرد. در آن زمان برخی از کارشناسان اظهار کردند که رونمایی‌های زود‌هنگام اینتل می‌تواند شرکت AMD را در موضع ضعف قرار دهد؛ اما ای‌ام‌دی همچنان بر افزایش توان پردازشی معماری پلتفرم‌هایی چون Zen اصرار و تمرکز داشت. معرفی خانواده بریستول‌ریج با هسته‌های Excavator نشان داد که ای‌ام‌دی نه‌تنها بازار دسک‌تاپ را فراموش نکرده، بلکه با رویکردی جدید به طراحی پردازنده‌های دسک‌تاپ مشغول است، اما در آستانه ورود به سال 2017، شرکت ای‌ام‌دی طی مراسمی خانواده پرجمعیت «رایزن» را به‌صورت رسمی معرفی کرد.

سری جدید پردازنده‌های زن به‌عنوان محصولات حرفه‌ای X86 در گروه‌های SR7 BE، SR7، SR5 و SR3 تولید و روانه بازار مصرف می‌شوند. مدل SR7 BE قدرتمند‌ترین پردازنده پلتفرم رایزن و به‌صورت ضریب باز عرضه می‌شود. نسخه نهایی این پردازنده از فرکانس پایه 3400 مگاهرتز برخوردار است و با اینکه هنوز فرکانس حالت توربوی آن اعلام نشده، به احتمال قوی در حالت افزایش خودکار می‌تواند به فرکانس 4000 مگاهرتز افزایش یابد. این محصول هشت هسته حقیقی و 16 رشته پردازش مجازی دارد و سازنده برای آن، چهار مگابایت کش L2 و 16 مگابایت کش L3 در نظر گرفته است.

لیزا سو، مدیرعامل شرکت AMD در مراسم معرفی اعلام کرد که خانواده جدید رایزن، 40 درصد سریع‌تر از مدل‌های قبلی با معماری زن است. در همین راستا، نتایج آزمون‌ها و رندرهایی که در چند سایت معتبر منتشر شده، نشان می‌دهد که یک مدل نمونه رایزن، می‌تواند 60 درصد سریع‌تر از پردازنده FX-8370 عملیات انکدینگ H.264 فایل‌های ویديویی با رزولوشن فول‌اچ‌دی را اجرا کند. این در حالی است که رایزن سمپل با کد 2D3151A2M88E،‌ حتی در برابر Core i7-6800K اینتل هم به نتیجه شگفت‌انگیزی دست یافته است! در آزمونی دیگر، پردازنده رایزن جدید ای‌ام‌دی موفق شده تا در دو نرم‌افزار Blender3D و هندبریک، نتایج یکسانی را با پردازنده قدرتمند i7-6900K از پلتفرم X99 اینتل کسب کند. این نتایج در شرایطی به‌دست آمده که میزان مصرف انرژی رایزن و 6900K به ترتیب 188 و 198 وات است! اما در بخش آزمون‌های گیمینگ و در بازی Far Cry4، اعضای ارشد خانوده اسکایلک اینتل پیروز رقابت بوده‌‌اند. در این آزمون، پردازنده سمپل رایزن تنها توانسته با مدل i5-6500 به نتیجه برابری دست یابد. البته نباید برتری اینتل را ملاک ضعف رایزن برشمرد؛ چراکه موتور ویدیویی بیشتر بازی‌ها برای استفاده از حداکثر پرفورمنس پردازنده‌های اینتل بهینه‌سازی شده‌‌ و شاید طبیعی باشد که رایزن‌‌های تازه‌وارد با موتورهای رندرینگ برخی از بازی‌های شاخص مانند فارکرای 4 و بتلفیلد 4، هماهنگی کمتری داشته باشد. اما خودافزایی راندمان، موضوعی است که ای‌ام‌دی در مراسم رونمایی از رایزن به آن اشاره کرده است. این قابلیت که از آن باExtended Frequency Range یاد می‌شود، می‌تواند در مواقع نیاز به قدرت پردازشی بیشتر، فرکانس کاری هسته‌ها را افزایش دهد. به‌عبارت دیگر، بدون نیاز به اعمال هرگونه تنظیمات، امکان اورکلاک خودکار پردازنده به همراه مدیریت مصرف ولتاژ هسته‌ها در نسل رایزن فراهم شده است.

قابلیت EFR بیانگر این است که شرکت AMD موفق شده از زیر بار فشار چالش «دمای بالا» در نسل رایزن رهایی یابد؛ مشکلی که در طول سالیان گذشته، بارها پروژه‌های این شرکت را به مرز شکست نزدیک کرده است. بدون تردید، کاهش لیتوگرافی ساخت و نیاز به ولتاژ کمتر هسته‌ها، کوتاه‌تر کردن مسیر خطوط ارتباطی، جایگزینی اینترکانکت‌های سطح Die با مواد جدید و بهینه‌سازی راندمان خنک‌کننده‌های استوک، در افزایش بهره‌وری رایزن بسیار موثر بوده است. معرفی پردازنده رایزن به نوعی خاطره فنوم‌هایی چون مدل 1090T با شش هسته را در ذهن کاربران دسک‌تاپ تداعی می‌کند. در صورت صحت آزمون‌های منتشرشده، رایزن با قیمت 499 دلار می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌ها برای دسک‌تاپ‌های مقرون‌به‌صرفه و سیستم‌های ارزان‌قیمت گیمینگ باشد. قرار است رایزن در سه‌ماهه اول سال 2017 روانه بازار دسک‌تاپ شود؛ آوردگاهی که بی‌شک اینتل را با نوع جدیدی از دردسرهای یک رقیب زیرک و سمج روبه‌رو خواهد کرد.