ICT ایرانی در هفته‌ا‌ی كه گذشت

بازخوانی سرنوشت سامانه قراردادهای سفید امضا

• 11 آذر 1396 07:7 ق.ظ
• پريسا خسروداد

سفید، به خودی خود رنگ بسیار زیبایی است كه در ذهن خلاقانه و پراحساس برخی از هنرمندان، طیفی از تمامی ‌رنگ‌ها محسوب می‌شود. اما وقتی كه به عنوان پسوند در كنار برخی از امور قرار می‌گیرد، حال و هوای امر مربوطه را به طور كلی تغییر می‌دهد. «قراردادهای كار سفید امضا» پدیده شومی ‌هستند كه به عبارتی برداشتی مدرن از برده‌داری در حال حاضر به شمار می‌روند. بدین ترتیب كه طی این پدیده، كارفرما با سوءاستفاده از موقعیت جویای كار در خصوص تصاحب شغل مورد نظر، وی را به امضای قراردادی وا می‌دارد كه در آن به هیچ وظیفه و حقوق شفاف و مشخصی، حتی گاه به صورت فیزیكی اشاره نشده است و طی آن كارفرما قادر است در زمان مقتضی و با شرایطی كه مطلوب وی است، نسبت به قطع همكاری و اخراج شخص مورد استخدام اقدام کند.

این موج منفی كه مدت‌هاست شیوع یافته و محل منازعات كارگری و كارفرمایی فراوانی را در دادگاه‌های ایران به خود اختصاص می‌دهد، قرار بود از طریق ایجاد سامانه‌ای كه «ثبت قراردادهای کار و ثبت دادخواست» نام دارد، كنترل و رسیدگی شود. اما سرنوشت این پرونده به كجا رسید؟ موضوعی است كه در گزارش این هفته ICT ایرانی به آن می‌پردازیم.

·        رصد قراردادهای سفید امضا معطل یك سامانه

مرداد ماه سال جاری بود كه سامانه‌ای با عنوان «ثبت قراردادهای کار و ثبت دادخواست» با حضور وزیر كار و تعاون راه‌اندازی شد تا ضمن به‌كارگیری ظرفیت مغفول مانده ماده 10 قانون کار که کارفرما را مکلف می‌کند تا قرارداد کار را در 4 نسخه تنظیم و یک نسخه را به اداره کار تحویل دهد و از انعقاد قراردادهای سفید امضا جلوگیری کند. فعالیت آزمایشی سامانه جامع روابط كار با حضور 30 زیرسامانه دیگر به طور آزمایشی شكل گرفت و قرار شد تا از مهرماه فعالیت رسمی ‌و جدی آن آغاز شود. اما اتفاقی كه افتاد این است كه با گذشت بیش از چهار ماه از این زمان، هنوز خبری از فعالیت این سامانه نیست. به طوری كه هفته گذشته، علی خدایی، عضو کارگری شورای‌عالی کار با نشانه رفتن این قضیه اظهار داشت، حجم انتظاری که از این سامانه می‌رفت، به حدی فراتر از موضوع ثبت قراردادها بود كه باعث شد پیوندهای مختلفی که باید با سامانه بسته می‌شد زمانبر شود و در اختیار عموم قرار نگیرد. از همین رو، وی ضمن خواستار جامعه كارگری نسبت به فعالیت این سامانه، خواهان پیگیری فعالیت سامانه مذكور به عنوان یك مطالبه از دولت شد.

·        پیگرد قانونی جاعلان هویت سایبری افراد مشهور

گشتی كوتاه در شبكه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام و تلگرام نشان می‌دهد، فضای مجازی پر از صفحات و كانال‌هایی است به نام افراد مشهور اعم از ستارگان دنیای ورزش و سینما گرفته تا پزشكان و افراد سرشناس ایرانی كه با هدف مطالبات مختلف از مردم ایجاد شده است. بعضی از آنها می‌خواهند، كمك‌های مردمی ‌برای زلزله‌زدگان كرمانشاه جمع كنند و برخی دیگر درصدد گلریزان بچه گربه‌ای هستند كه یك پایش بر اثر تصادف با خودرو شكسته و در خطر یوتانایز قرار دارد. اما چه قدر راست می‌گویند؟

سرهنگ دوم مهدی شکیب، رییس اداره پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا هفته گذشته طی مصاحبه‌ای نسبت به افزایش صفحاتی كه در  فضای مجازی با استفاده از عكس و اسم افراد مشهور ایجاد شده است هشدار داد و اعلام كرد، این افراد در خوشبینانه‌ترین وضعیت فروش كالا و خدمات و در برخی موارد اهداف مجرمانه‌ای نظیر کلاهبرداری، اخاذی هتک حیثیت را دنبال می‌كنند و گاه با آیدی افراد مشهور اقدام به برقراری رابطه دوستی با جنس مخالف و یا جمع‌آوری عکس‌های خصوصی و اطلاعات شخصی وی جهت اخاذی می‌كنند و در صورت عدم موفقیت آبروی قربانی خود را به چوب حراج می‌گذارند. وی خطاب به این قبیل سلبریتی‌ها گفت، صرف اعلام جعل هویت مجازی در یک برنامه تلویزیونی یا مصاحبه با یک نشریه، مبنی بر این كه در فضای سایبر یا شبکه‌های اجتماعی فعال نیستند و هیچ‌گونه صفحه یا کانالی ندارند، كافی نیست و این افراد حتما باید پیگیر قانونی این موضوع باشند تا نه تنها مانع سوءاستفاده از نام و آوازه خود شوند بلکه جلوی بسیاری از کلاهبرداری‌هایی که به نام آنها صورت می‌گیرد و افراد ساده قربانی آن می‌شوند را بگیرند.

·        استفتا در خصوص فالووری جنس مخالف

هفته گذشته دفتر مقام معظم رهبری، نظر ایشان را نسبت به شبهاتی كه در فضای مجازی برای برخی از افراد وجود دارد، اعلام كرد. این استفتاها از جایی كه اغلب به چگونگی ارتباط با جنس مخالف در فضای مجازی بازمی‌گردد، مورد بازتاب گسترده‌ای قرار گرفت.

در یكی از این استفتاها پرسیده شده بود، آیا صحبت یا شوخی با نامحرم به شکل صوتی، تصویری یا نوشتاری، فالو یا لایک کردن جنس مخالف در فضای مجازی حرام است؟ ایشان نظر خود را در خصوص استفتای مذكور چنین اعلام كردند: به طور کلی ارتباط با نامحرم که مستلزم مفسده بوده یا خوف وقوع در حرام در میان باشد، جایز نیست. همچنین در استفتایی دیگر، نظر ایشان در مورد این كه آیا خواندن صیغه عقد موقت در فضای مجازی جهت حلال شدن رابطه مجازی صحیح است و نیز آیا برای خواندن عقد حتما باید طرف مقابل را بشناسیم؟ دفتر معظم له در این خصوص اعلام كرده، نوشتن کافی نیست اما خواندن عقد به صورت تلفنی و امثال آن با رعایت شرایط لازم اشکال ندارد و یکی از شرایط این است که بنابر احتیاط واجب در ازدواج با دختر باکره اجازه پدر یا جدّ پدری او لازم است و بنابر احتیاط بدون آن عقد صحیح نیست. همچنین در پاسخ به معلوم بودن هویت طرف مورد عقد نیز اعلام كرده‌اند، فی‌نفسه لازم نیست؛ همین که در عقد مخاطب شما معلوم باشد، کفایت می‌کند.

·        تلگرام به دوبی رسید

كار و زندگی پرابهام پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام همواره محل پرسش‌های بسیاری بوده است. این ابهامات از محل زندگی وی آغاز می‌شود و تا جایی كه درآمدزایی وی از ایجاد پیام‌رسان تلگرام چگونه است، ادامه دارد. اما در پی ادامه بروز این ابهامات، هفته گذشته اخبار جدیدی پیرامون استقرار و محل جدید دفتر این پیام‌رسان منتشر شد.

هفته گذشته در منوی پرسش‌های متداول (f&q) سایت این پیام‌رسان اعلام شد كه تیم تلگرام به دلیل قوانین روسیه در زمینه آی‌تی مجبور به ترک این کشور شدند و مناطق مختلفی از جمله برلین، لندن و سنگاپور را برای دفتر مرکزی خود امتحان کرده‌اند و در حال حاضر از اقامت در دوبی رضایت دارند. اما با این حال آماده‌اند که در صورت تغییر قوانین محلی، به طور مجدد تغییر مکان بدهند.

اما برای كاربران نخبه و حتی معمولی تلگرام، همواره این پرسش مطرح بوده است كه وقتی تمام خدمات ارایه در این پیام‌رسان رایگان است، پس محل درآمد و تامین هزینه‌های وی از كجاست؟  دوروف همواره دیدگاه خود را نسبت به این موضوع چنین ابراز داشته است كه اعتقادی به درآمدزایی از طریق اپلیکیشن‌های پیام‌رسان ندارد؛ چرا که با ورود به این زمینه، دیگر نمی‌توان خصوصی ماندن اطلاعات کاربران را تضمین کرد. لذا برای چنین اپلیکیشن‌هایی، باید یک حامی مالی بزرگ داشت و چه بسا در سایت تلگرام نیز به این موضوع اشاره شده است. اما با توجه به این كه تبیین این كه حامی ‌مالی یك پیام‌رسان كه به طور مستقیم با دیتای باارزش مبادله شده مردم در كشورهای مختلف سر و كار دارد، كیست از درجه بالایی از اهمیت برخوردار است، بنابراین نمی‌توان نسبت به عدم پاسخ شفاف به این پرسش، بی‌تفاوت بود. در همین راستا،‌ هاله‌هایی از ابهام نیز بر بالای سر زندگی خصوصی این میلیاردر روس وجود دارد. از جمله این كه وی در حال حاضر با گذرنامه كشور كوچكی به نام سنت‌كیس زندگی می‌كند تا بتواند از تهدیدات دولت روسیه در امان باشد. اما پدر و مادر وی همچنان در روسیه زندگی می‌كنند. حال با توجه به فضای بسته سیاسی در این كشور، چگونه ممكن است كه والدین پاول بدون هیچ دردسری و مانند یك شهروند عادی به زندگی خود در روسیه ادامه دهند؟

·        گمركی گوشی مسافری 16درصد

به طور معمول سیاست‌های دولت در بخش گمرك تا كنون بر این اصل استوار بود كه حساسیت و سخت‌گیری‌های بسیاری در خصوص كالاهایی كه توسط مسافران و در حجم كم وارد كشور می‌شد، وجود نداشت. اما قضیه قاچاق بی‌رویه تلفن همراه به كشور باعث بروز تغییراتی در این زمینه شد. از سوی دیگر كوچك بودن سایز و اندازه این وسیله الكترونیكی باعث شده بود تا در طول سال‌های اخیر، واردات مسافری این كالا به نوعی معضل در كنترل و مدیریت بازار داخلی آن ایجاد كند.

در همین راستا، هفته گذشته تصمیمات جدیدی در این زمینه اتخاذ شد. به طوری كه حقوق و عوارض گمرکی واردات گوشی تلفن همراه مسافری ۱۶ درصد است كه شامل 4 درصد حقوق گمرکی، دو درصد سود بازرگانی، 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده و یک درصد عوارض هلال احمر است. طبق قانون جدید، چنانچه مسافری حتی یك دستگاه تلفن همراه را حتی برای مصرف شخصی وارد كشور كند، باید در بدو ورود به كشور اعلام كند. اما حال ممكن است این پرسش برای برخی مطرح شود كه ابراز راستی‌آزمایی مسافران توسط گمرك چگونه است؟ طبق آنچه كه روابط عمومی ‌گمرك اعلام كرده است،  مسافرانی كه گمركی گوشی‌های خود را پرداخت نكنند، به دلیل عدم رجیستر شدن در سیستم نمی‌توانند از آن استفاده كنند. این نخستین باری است كه قوانین گمركی سفت و سختی در برابر ورود مسافری یك كالا اتخاذ می‌شود. اما آیا بهتر نبود، همین اعمال قانون در سطوح گسترده‌تر و برای واردكنندگان كلان و سطح بالای این كالا اجرا می‌شد؟