مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرد
مرکز پژوهشهای مجلس با تاکید بر اینکه ایجاد سامانه جامع شفافیت تراکنشهای بانکی راهکار شناسایی فعالیتهای غیرمولد است، اعلام کرد: تنها راه مبارزه جدی با خروج سرمایه، اخلال در بازارهای ارز و طلا و... و نیز فرار مالیاتی، اشراف و نظارت حاكمیت بر تراكنشهای بانكی است.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «برنامه اداره کشور بدون نفت» تاکید کرد خلع سلاح طرف مقابل از بازی تسلیحاتیسازی نفت علیه کشورمان راه اصلی پیروزی در نبرد تحریمی و فرصتی بزرگ برای اصلاح ساختار اقتصاد ایران است.
*دو اقدام لازم برای غیرجذاب کردن فعالیتهای غیرمولد
در بخشی از این گزارش بازوی کارشناسی مجلس درباره ملاحظات و نکات مرتبط با عملیات بودجه آمده است: «بهطور کلی اقتصاد مطلوب، اقتصادی است که در آن فعالیتهای غیرمولد دارای جذابیت کمتری نسبت به فعالیتهای مولد باشند. در این حالت، نقدینگی بهطور خودکار در فعالیتهای مولد گردش کرده و باعث رشد بخش واقعی اقتصاد میشود. بنابراین بایستی حاکمیت با ایجاد سازوکارهایی فعالیتهای غیرمولد را پرهزینه و غیرجذاب نماید تا نقدینگی به سمت تولید هدایت شود. برای این منظور دو اقدام کلی لازم است:
1. شناسایی فعالیتهای سوداگرانه از طریق تقاطع دادههای جریان پول و جریان کالا در کشور،
2. اعمال سیاست (مالیات) تنظیمی مانند مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) بر فعالیتهای سوداگرانه.»
* ایجاد سامانه جامع شفافیت تراکنشهای بانکی
این مرکز پژوهشی با تاکید بر اینکه مشکل عمدهاي که اجرای مالیاتهای تنظیمی را در کشور کم اثر میکند؛ نبود امکان شناسایی فعالیتهای غیرمولد است، اعلام کرده است: «از طرفی ایجاد زیرساخت اطلاعاتی برای رصد جریان کالا در بخش غیرمولد (از جمله ارز، سکه و مسکن) فرایندی زمانبر بوده و بعضا با مشکلات جدی مواجه است. بنابراین ضروری است حاکمیت تمرکز خود را بر رصد جریان پول در کشور از طریق ایجاد سامانه جامع شفافیت تراکنشهای بانکی قرار دهد. نکته بسیار مهم آن است که این سامانه باید به گونهای طراحی شود که بر اساس شفافسازی نقل و انتقال پول، بتواند تا حد زیادی، جریان کالایی در کشور را نیز شفاف كند. در این حالت، این سامانه به عنوان ابزار جدی شناسایی و رصد اقتصاد برای حاکمیت عمل خواهد کرد و حاکمیت میتواند بر مبنای آن روی فعالیتهای اقتصادی، اعمال سیاست كند. بند «ح» تبصره 16 قانون بودجه 1398 زیر ساخت قانونی این امر را فراهم کرده و اجرای دقیق آن در سال جاری ضرورت دارد.»
* نظارت حاکمیت بر تراکنشهای بانکی
در بخش دیگری از این گزارش مرکز پژوهشهای مجلس درباره ملاحظات و نکات مرتبط با عملیات مرتبط با تراز پرداختها آمده است: یکی از مصارف ارزی که در سالهای گذشته به شدت رشد یافته است و در برخی سالها عدد قابل توجهی از منابع ارزی کشور را به خود اختصاص داده، خروج سرمایه است. منظور از خروج سرمایه، طیفی از اقدامات اعم از خرید دارایی در کشورهای خارجی، سپردهگذاری و سایر اقسام سرمایهگذاری در بانکهای خارجی و در نهایت خرید اسکناس ارز و نگهداری در داخل کشور است. از ابتدای سال 1397 دولت در صدد مبارزه با این روند برآمد و این اقدامات را قاچاق دانست ولی نتوانست به صورت معنیداری مانع این روند شود. به نظر میرسد تنها راه مبارزه جدی با این اقدامات و بسیاری دیگر از اقدامات اخلالگرایانه در بازارهای ارز و طلا و... و نیز فرار مالیاتی، اشراف و نظارت حاکمیت بر تراکنشهای بانکی است. در بند «ح» تبصره 16 قانون بودجه سال 1398 زیرساخت قانونی برای این اقدام فراهم شده است.
اهتمام به اجرای این حکم توسط بانک مرکزی در ادامه اقدامات مثبت و امیدوارکننده اخیر بانک مرکزی اعم از تجمیع اطلاعات حسابهای بانکی بر اساس کدملی اشخاص حقیقی و شناسه ملی اشخاص حقوقی، الزام به «بابت» در تراکنشهای ساتنا و پایا، وضع محدودیت بر تراکنشهای بانکی از طریق پایانههای فروش (POS)، ممنوعیت صدور چک تضمینی در وجه حامل و ظهرنویسی این گونه چکها و غیرفعال کردن برخی از پایانههای فروش که اطلاعات هویتی دارندگان آن ثبت نشده بود و...، باعث احاطه بیشتر حاکمیت بر جریان وجوه (که آینهای از جریان کالا و خدمات در کشور است) شده و از این طریق منجر به جلوگیری از خروج سرمایه، افزایش درآمد مالیاتی دولت، جلوگیری فعال و پیشینی از فعالیتهای مجرمانه و پولشویی و اخلال در نظام اقتصادی کشور، ایجاد زیرساخت اطلاعاتی برای اعمال حمایت هدفمند از اقشار نیازمند و نیز وضع مالیاتهای تنظیمی بر معاملات ارز، سکه و مسکن و در نهایت ایجاد زیرساخت برای هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد شود.
دیدگاهها