3 شاخص برای سنجش آمادگی الکترونیکی ایران

• 12 بهمن 1398 07:1 ق.ظ
• زهرا میرخانی

1-    سال 98 با سیل ویرانگر آغاز شد؛ هرچند هیجان اخبار حوادث طبیعی همچون سیل و زلزله به سرعت فروکش کرده و به وادی فراموشی سپرده می‌شوند اما نباید از خاطر برد که بهار امسال به گفته مسوولان بالغ بر1500 میلیارد تومان خسارت به زیرساخت‌های ارتباطی در مناطق سیل‌زده وارد شد و در این میان سامانه‌های هشدار سریع بلایای طبیعی اعم از سیل و زلزله نشان دادند که کاملا آسیب‌پذیرند. انتظار می‌رفت که با فرونشست حوادث، مشکلات امداد ارتباطی منتشر شود تا هنگام وقوع چنین حوادثی بتوان با ایجاد زیرساخت مناسب، از وقوع بحران جلوگیری کرد چرا که ناکارآمدی سامانه‌های هشدار سریع مشخص کرد که ما در تامین نیازهای اولیه نیز دچار درمانگی هستیم.

2-    پس از قطع دوهفته‌ای اینترنت بین‌الملل در آبان ماه، ضعف‌ها و قوت‌های آمادگی الکترونیکی کشور به شکل جدی محک خورد؛ رکورد قطع اینترنت چه از بعد عمق و چه از لحاظ مدت‌زمان آن در ایران شکسته شد و خسارات واقعی ناشی از قطع اینترنت غیرقابل محاسبه و غیرقابل جبران برآورد شد. قطع اینترنت بین‌الملل در ایران نشان داد که شبکه ملی اطلاعات پاسخگوی تمامی نیازهای کشور نیست و برای دومین بار در این سال آمادگی الکترونیکی کشور ارزیابی شد.

3-    حالا چند ماه پس از قطع اینترنت بین‌الملل، شیوع ویروس کرونا در ایران در حال محک زدن نقاط قوت و ضعف خدمات الکترونیکی در کشور است. گفته می‌شود تا مهار کامل ویروس کرونا شاید دو ماه زمان نیاز باشد و حال بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها به شکل خودخواسته خواهان استفاده از بسترهای الکترونیکی برای دورکاری و دریافت و ارایه خدمات هستند. برخی پیشنهاد غیرحضوری کردن آموزش دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی را می‌دهند اما در مقابل عده‌ای معتقدند زیرساخت‌های لازم برای الکترونیکی کردن امور در کشور فراهم نیست. طبعا زمانی که در پایتخت وضعیت به این گونه است با توجه به شکاف دیجیتالی موجود با سایر استان‌ها آیا اساسا مجالی برای عرض اندام وجود دارد یا خیر؟ آیا در صورت ادامه شرایط بحرانی تمامی کسب‌وکارها می‌توانند در بستر الکترونیکی ادامه مسیر دهند یا به کل فلج خواهند شد؟

هرچند در این میان بازار ادعا داغ است اما ناکارآمدی سامانه‌های هشدار سریع بلایای طبیعی و قطعی اینترنت و در نهایت بحران کرونا نشان داد که در هر سه مورد گزارش جامعی از چالش‌ها و موانع الکترونیکی تدوین نشد تا در دستور کار قرار بگیرد و با توجه به این که بحران کرونا واپسین بحران در کشور نخواهد بود بر حسب وظیفه گوشزد می‌کنیم که ای کاش شورای‌عالی فضای مجازی، سازمان پدافند غیرعامل، وزارت ارتباطات و وزارت بهداشت و دیگر نهادهای مرتبط آماده‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی، روش‌های اطلاع‌رسانی و تامین منابع را برای بحران‌های احتمالی آینده در دستور کار قرار دهند.