کرونا، حال، آینده و آموزش الکترونیک

• 23 فروردین 1399 07:1 ق.ظ

امیرهوشنگ تاجفر

مدیرکل دفتر آمار و فناوری اطلاعات دانشگاه پیام نور

یکی از مهم‌ترین مشخصات سیستم‌های زنده و متعامل، واکنش نسبت به شرایط محیطی و اتخاذ عکس‌العمل بهینه برای بهبود وضعیت موجود است و در صورتی که این شرط را از موجودات زنده حذف کنیم، به واقع یکی از مهمترین پارامترهای ادامه بقا نادیده گرفته شده است.

در این میان اگر آموزش را یکی از اصول اساسی جامعه امروز و جزو مهمترین پیش‌شرط‌های توسعه در نظر بگیریم که قطعا چنین است، واکنش این سیستم نسبت به هر گونه شرایطی، از مهمترین اصول ادامه حیات با کیفیت برای جوامع محسوب می‌شود.

به‌صورت پیش‌فرض می‌توان 3 شاخص:

زیرساخت فنی

محتوای الکترونیکی

و قوانین و ساختار حقوقی را به‌عنوان اصلی‌ترین متغیرهای مورد نیاز برای توسعه آموزش‌های مجازی در نظر گرفت که با تمام مشکلات، جامعه ایرانی نه به‌صورت کامل اما به نسبت قابل قبول از این ویژگی‌ها برخوردار است و این بار حرکت‌های جزیره‌ای از گذشته برخلاف همیشه به داد سامانه‌های الکترونیک رسیده و قانون بقا، در حال گزینش سیستم‌های برتر برای رشد و ادامه حیات است. در عین حال نباید فراموش کرد که نیروی انسانی به‌عنوان فراگیر یا معلم و حتی پشتیبان نقش بی‌بدلیلی در شکل‌گیری، حیات و حتی اضمحلال هر سامانه‌ای از جمله سامانه‌های آموزشی دارد. موضوعی که تا به‌حال به‌صورت جدی مورد توجه مدیران و برنامه‌ریزان کشور قرار نگرفته است.

شاید عادت جامعه مدیران ایرانی همیشه به پیدا کردن راه‌حل پس از بروز مشکل باشد اما این بار به‌صورت مستقیم کاربران و فعالان حوزه آموزش، خود با تنوع موجود اقدام به انتخاب و استفاده از این ساختارها کرده‌اند و اگر فعالیت کارشناسی مناسبی در این دوران شکل بگیرد، نتایج مستقیم و غیرمستقیم آن به‌راحتی و به‌زودی می‌تواند جامعه کاربران و آموزشی کشور را به‌صورت مناسب و کامل پوشش دهد.

با وجود تمامی کم و کاست‌های زیرساختی در جامعه و نقص‌های حاکمیتی در اجرای سامانه‌های دولت الکترونیکی، وجود هسته‌های نوآور در سال‌های گذشته یکی از مزیت‌های دانشگاه‌ها و مجموعه‌های دانش‌بنیان بوده تا بدون هیچ چشم‌داشت مستقیم، توسعه متوازن را در شاخه‌ها و گروه‌های مختلف پیگیری کنند و دانشگاه‌ها به‌عنوان بازوی پشتیبان این گروه‌ها، بخش بزرگی از  بار سنگین این فعالیت‌ها را بر دوش کشیده‌اند.

امروز برخلاف آنچه در جامعه مشاهده می‌شود سامانه‌های آموزش الکترونیک به‌شدت در حال اجرای وظایف از پیش تعریف شده هستند و شاید چشمگیر نبودن آنها به‌علت جایگزینی در سامانه‌هایی است که به‌صورت متعارف یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات روزمره جامعه را شکل می‌داده‌اند.

در این میان دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تخصصی آموزش که بیشترین تنوع محتوا، آموزش و فراگیر را در دنیا دارند، در حال بازتعریف سامانه‌های کاربردی خود هستند و این آزمون عملیاتی بهترین گزینه برای مشاهده عملکرد دانشگاه‌های کشور در سال‌های گذشته است. برخی دانشگاه‌ها به‌واسطه نام و اعتبار ساخته شده، هزینه‌های هنگفتی را بر دوش جامعه تحمیل کرده‌اند و امروز در مقام اجرا پاسخی در شان مخاطب ندارند اما برخی مجموعه‌ها به‌دور از هیاهو و جنجال‌های رسانه‌ای، توان مدیریت بحران را در بخش آموزش به‌راحتی ارایه داده و امروز چشم‌انتظار مدیران ارشد برای استفاده فراگیر هستند.