پخش گسترده تصاویر مجرمانه 

مشکل جدید فیس‌بوک برای کاربران

• 16 اردیبهشت 1396 07:10 ق.ظ
• میثم لطفی

تنها چند هفته از پخش مستقیم تصاویر ویدیویی قتل رابرت گادوین، پدربزرگ 74 ساله آمریکایی روی فیس‌بوک می‌گذرد و هم‌اکنون یک تراژدی دیگر در بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان رخ داده است: پدر یک خانواده در شهر پوکت واقع در کشور تایلند از سرویس پخش تصاویر زنده فیس‌بوک موسوم به Live استفاده کرد تا پیش از به‌‌نمایش گذاشتن خودکشی خود برای کاربران، قتل دختر 11 ماهه خود را هم به‌صورت عمومی پخش کند. این دو کلیپ دلخراش به مدت 24 ساعت به‌صورت عمومی در اختیار تمامی کاربران فیس‌بوک قرار گرفت و در مجموع 400 هزار بار توسط کاربران جهانی مشاهده شد.
این دو اتفاق مدت کوتاهی پیش از برگزاری کنفرانس سالانه F8 فیس‌بوک رخ داد و به‌صورت دقیق‌تر تنها یک روز قبل از برگزاری کنفرانس مذکور، تصاویر مستقیم قتل پدربزرگ 74 ساله روی این شبکه اجتماعی به‌نمایش درآمد. فیس‌بوک در کنفرانس دو روزه خود به‌صورت کوتاه به انتشار اخبار جعلی، سیاست‌های قطبی و نقش تازه شبکه‌های اجتماعی برای به‌نمایش درآمدن جرایم و جنایات هم اشاره کرد. این اتفاقات در حالی صورت گرفت که میزان وابستگی مردم به شبکه‌های اجتماعی روز‌ به ‌روز بیشتر می‌شود و زندگی روزمره با خدمات ارایه‌شده از سوی این قبیل پلتفرم‌ها بیشتر گره می‌خورد.
فیس‌بوک همواره بر این مساله تاکید دارد که به‌واسطه اتصال گسترده‌تر مردم جهان به یکدیگر مزایای فراوانی را در اختیار آنها قرار داده و در همین راستا معایبی که شبکه اجتماعی مذکور به همراه دارد کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به هر حال راه‌اندازی سرویس پخش تصاویر زنده و مستقیم روی شبکه اجتماعی که بیش از 8/1 میلیارد عضو فعال دارد یک اتفاق مهم است و هم‌اکنون زمان آن فرا رسیده كه بهتر و بیشتر از هر زمان دیگر به آن توجه شود.
سرویس ویدیوی Live فیس‌بوک به تمامی مشترکان این شبکه اجتماعی امکان می‌دهد تصاویر ویدیویی خود را به‌صورت مستقیم از روی گوشی هوشمند برای دیگران به‌اشتراک بگذارند. اگرچه این قابلیت برای شرکت‌های تبلیغاتی مزایای فراوانی را به همراه دارد و مورد استقبال آنها قرار گرفته است، ولی برخی کاربران با آن تصاویری را پخش می‌کنند که تماشای آن اصلا توصیه نمی‌شود. از دلخراش‌ترین تصاویری که طی چند هفته گذشته به‌صورت مستقیم روی فیس‌بوک به‌اشتراک گذاشته شده است می‌توان به شکنجه مرد جوان معلول در شیکاگو، دستگیری قاتل زنجیره‌ای استرالیا از روی تصاویر زنده او در فیس‌بوک، کودک‌آزاری، تجاوز و قتل اشاره کرد.
**پاسخی که فیس‌بوک در مقابل این جنایت‌ها می‌دهد، کامل نیست و این شبکه اجتماعی معمولا به این مساله اشاره می‌کند که انتشار محتوا با این مضمون با سیاست‌های آنها مغایرت دارد و با این وجود هیچ راهکاری برای جلوگیری از انتشار تصاویر یادشده ارایه نشده است. **
جاکولاین هِلفگات، مدیر دانشکده علوم قضایی در دانشگاه سیاتل آمریکا بر این باور است که هرچه پیش می‌رود، میزان سوءاستفاده از این سرویس‌های آنلاین افزایش می‌یابد. **مجرمان همواره تمایل دارند جنایت‌های خود را با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای به‌نمایش بگذارند تا در میان مردم رعب و وحشت ایجاد کنند. این در حالی است که این شبکه اجتماعی دستیابی به هدف مذکور را برای آنها آسان کرده است و هم‌اکنون سرویس Live فیس‌بوک به مجرمان و متخلفان امکان می‌دهد به‌راحتی فعالیت‌های خود را به‌صورت مستقیم برای یک‌سوم مردم جهان به‌نمایش بگذارند.**
او در این خصوص گفت: «یک رسانه عمومی مانند فیس‌بوک فضایی را ایجاد می‌کند که هر فرد در آن می‌تواند به انواع مختلف محتوای نامناسب دسترسی داشته باشد و رفتارهای مجرمانه را در آن یاد بگیرد». خانم هلفگات به این مساله تاکید کرد که چطور یک تصویر ناخوشایند و خشن به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و مورد توجه کاربران قرار می‌گیرد.
شرکت فیس‌بوک برای آنکه بتواند خدمات آنلاین خود را مدیریت کند، به‌صورت گسترده از خدمات هوش مصنوعی بهره می‌برد و برای سرویس Live نیز از همین قابلیت استفاده شده است. با این وجود در کنفرانس سالانه F8 اعلام نشد که این شرکت چه راهکاری را برای جلوگیری از انتشار تصاویر مستقیم مجرمانه در اختیار گرفته است و چطور می‌خواهد با اتفاق مذکور برخورد کند.
سارا رابرتس، یکی از اساتید برجسته دانشگاه UCLA در این خصوص گفت: «هم‌اکنون زمان آن فرا رسیده است كه منتقدان اجتماعی، دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و سیاست‌گذاران به مارک زاکربرگ این مساله را یادآوری کنند که هر سرویس آنلاینی را نمی‌تواند در اختیار مردم بگذارد و باید مسیر خود را به‌گونه‌ای پیش ببرد که قتل و جنایت به‌صورت عمومی به‌نمایش گذاشته نشود. این پلتفرم عمومی به یک ابزار کاربردی برای متخلفان و مجرمان تبدیل شده و امنیت شخصی و روانی کاربران عمومی در معرض خطر است».
مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیس‌بوک در کنفرانس سالانه این شرکت که چندی پیش برگزار شد، طی سخنرانی خود به فناوری‌های مختلف شرکت خود برای توسعه خدمات واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) اشاره کرد و توضیح داد که در آینده نزدیک شبکه اجتماعی می‌تواند به یک پلتفرم کاربردی‌تر در زندگی روزمره تبدیل شود و انواع مختلف نیازهای مردم را برطرف کند. زاکربرگ همچنین به این مساله اشاره کرد که واقعیت مجازی می‌تواند فضایی برای تماشای تصاویر ویدیویی باشد، ارتباطات را با اطرافیان آسان کند، امکان نوشتن پیام‌های متنی ساده‌تر از قبل را فراهم آورد و یک فضای کاربردی برای طراحی و ارایه فعالیت‌های هنری را ارایه دهد. او گفت: «این همان اتفاقی است که فیس‌بوک برای آینده خود می‌اندیشد و قرار است از این طریق آینده کاربران فیس‌بوک به‌صورت متفاوت پیش برود».
با همه خوش‌بینی‌هایی که زاکربرگ در مورد توسعه فناوری دارد، مات هونان، از کارشناسان صاحب‌نام بر این باور است که همواره همه‌چیز به‌خوبی پیش نمی‌رود و تعداد زیادی از کاربران وجود دارند که فناوری‌های مختلف را مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند تا اهداف خود را محقق سازند. او در این خصوص گفت: «شما می‌توانید در دنیای واقعیت مجازی فیس‌بوک یک اثر هنری زیبا خلق کنید یا ارتباطات نزدیک‌تری را با اطرافیان برقرار سازید، ولی همین فضا می‌تواند توسط مجرمان مورد استفاده قرار بگیرد تا در آن تصاویر زنده ویدیویی مربوط به قتل و جنایت هم پخش شود. هرچه فناوری بیشتر پیشرفت می‌کند، مشکلات و معایب آن هم بیشتر می‌شود».
به هر حال چندان هم نباید امیدوار بود که توسعه فناوری فقط برای ما مزیت به همراه آورد و این احتمال وجود دارد در آینده مشکلات فناوری‌های جدید از مزایای آن بیشتر باشد.