ايران روي خط زلزله قرار دارد. هر ساله شاهد بروز بلاياي طبيعي هستيم و خطر قطع ابزار ارتباطي مثل ارتباطات موبايل و اينترنت در چنين شرايطي بسيار جدي است و این وضعیت می‌تواند به وخیم‌تر شدن کمک‌ها، امداد و هدایت مردم به نقاط و شرایط امن بینجامد. در شرايط بروز بحران، وجود امكان تماس اضطراري با اورژانس، آتش‌نشاني و پليس بيش از هر زمان ديگر حس مي‌شود اما از آنجا كه در هنگام بروز بلاياي طبيعي امكان خرابي دكل‌هاي موبايلي و قطع سيم‌هاي تلفن وجود دارد، براي چنين مواقعی وجود يك سيستم ارتباطي ويژه بحران الزامي است. رادیوترانک ملی دقيقا با همين توجيه و براي بهره بردن در چنين شرايطي به وجود آمده است.
زیرساخت‌ها و تاسیسات دکل‌های این شبکه طوری است که در مقابل حوادث مختلف مانند زلزله، توفان و سیل مقاوم است. برای تغذیه آن از باتری‌هایی استفاده می‌شود که می‌توانند تا 24 ساعت پس از وقوع بحران و مستقل از شبکه برق سراسری نیروی مورد نیاز سایت‌ها را تامین کنند.
كارشناسان انتظار دارند پس از همه‌گیر شدن استفاده از این شبکه اگر حادثه‌ای رخ داد، روند ارتباط مدیران بحران در شهر تهران برقرار بماند و امدادگران و سایر ذی‌نفعان در حوزه‌های مختلف هلال‌احمر، شهرداری، آتش‌نشانی، نیروی انتظامی و رسانه ملی بتوانند به كمك آن از ارتباطات مطمئن بهره ببرند.
هزینه رادیوترانک ملی بسیار پایین است. این از نقاط قوت و بسیار مهمی است که درخصوص این تکنولوژی می‌توان به آن اشاره کرد.
«رادیوترانک ملی مانند یک خط راه‌آهن است. روی آن قطاری است که هر زمان نیاز داشته باشید می‌توانید وارد واگن خودتان شوید، ارتباط خود را برقرار کنید و سپس از آن پیاده شوید. دیگر نیاز نیست هر کس برای خود یک شبکه راه آهن ایجاد کند.»
اگرچه مراحل ایجاد شبکه رادیوترانک ملی در کل کشور آغاز شده است و مي‌بايست تا سال 95 به اتمام مي‌رسيد، اما طبق یک عرف رایج، اين امر نیز محقق نشده است. به‌تازگي مسوولان ابراز اميدواري كرده‌اند تا پایان سال جاری فقط شهرهای اصلی چهار استان زلزله‌خيز و حدود 70 درصد راه‌ها و جاده‌های آنها تحت پوشش این شبکه قرار گیرند.
در این میان اما به دلایل مختلف از جمله تغییرات مدیریتی در شهر تهران، فضاي لازم براي نصب دكل‌هاي راديوترانك در اختیار اپراتور مربوطه قرار نگرفته است.
از آنجا که شرایط از سوی شهرداری برای اختصاص فضا به رادیوترانک ملی فراهم نشد، آن‌طور که صادق بیک‌پور، رییس کارگروه تخصصی ارتباط و فناوری اطلاعات مدیریت بحران کشور به ایرنا گفته، کارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات مدیریت بحران تنها توانسته 35 دکل در سراسر تهران راه‌اندازی كند.
این در حالی است که به گفته وی، ما برای تهران به 168 دکل نیاز داریم تا بتوانیم تمام نقاط پیدا و ناپیدای شهر را به شکل کامل پوشش بدهیم. هرقدر تعداد این آنتن‌ها بیشتر شود، پوشش‌دهی نیز بهتر می‌شود. خوشبختانه تجهیزات توسط اپراتور خریداری شده و مشکل ما فضایی است که دکل‌ها باید در آن نصب شود.
این یعنی مشکل قدیمی شهرداری و رفع سریع مشکلات مدیریت نصب آنتن‌ها و دکل‌های اضطراری در شهر تهران.
این مقام مسوول در پایان به نکته مهم دیگری نیز اشاره کرده و می‌گوید: به این ترتیب 15 آبان سال جاری این شبکه راه‌اندازی شد، اما هنوز مجموعه‌های مدیریت بحران به صورت عملیاتی از آن استفاده نکرده‌اند. برای اولین مرتبه، از طریق همین مصاحبه اعلام می‌کنیم که آماده سرویس‌دهی به دستگاه‌های مرتبط با حوزه بحران در شهر تهران هستیم. آنها می‌توانند درخواست خود را به کارگروه ما یا شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران ارایه دهند و همکاران ما در اولین فرصت، مقدمات لازم را برای استفاده آنها از این شبکه فراهم خواهند کرد.
بلاتکلیفی اپراتور رادیوترانک
26 خردادماه 93 شرکت های‌وب به عنوان دارنده پروانه رادیوترانک اعلام کرد که طی 6 تا 9 ماه آینده، سرویس‌دهی اپراتور رادیوترانک کشور را آغاز می‌کند و تصمیم دارد 80 درصد مراکز استان‌ها و شهر عسلویه را در دو سال اول، تحت پوشش قرار دهد.
در پروانه ارايه‌شده محدودیت فناوری وجود نداشت و اپراتور طبق نیاز مي‌توانست از هر فناوری استفاده کند. حق لایسنس پروانه، 15 میلیارد تومان به صورت 40 درصد نقد و 60 درصد در شش سال تعیین شده بود و البته يكی از تعهدات این شبکه، ورود در حالت بحران تعيين شده بود.
این پروانه 15 ساله و قابل تمدید در دو بازه زمانی پنج‌ساله ارايه شده بود و براساس تعهدات پروانه‌ای اپراتور بی‌سیم، مي‌بايست 80 درصد مراکز استان‌ها و شهر عسلویه در دو سال اول تحت پوشش قرار مي‌گرفت كه البته اين اتفاق نيفتاد.
17 آذرماه 95 در‌حالي‌كه بیش از دو سال از صدور مجوز اپراتور رادیوترانک مي‌گذشت، با اذعان ريیس سازمان تنظیم مقررات رادیویی مشخص شد خدمات رادیوترانک تنها در ۱۶ استان کشور (آن‌هم به احتمال قوی به شکلی ناقص) ارايه شده و مشکلاتی بر سر راه این بخش وجود داشته است.
برخلاف آنچه در عمل ديده مي‌شد، مجري طرح در اين مقطع ابراز كرد: ما براساس پروانه صادره موظفیم در یک چارچوب زمانی خاص به ارايه سرویس‌های خود بپردازیم که در حال حاضر از این برنامه زمانی جلوتریم و تا پایان شهریورماه امسال (سال 95) برخی شهرها را به‌طور آزمایشی تحت پوشش این شبکه خواهیم برد و امیدواریم در زمان مقرر سرویس‌های مربوطه ارايه شود!
اگرچه بر اساس پروانه، شرکت مجري موظف شده بود ظرف مدت دو سال ۸۰ درصد مراکز استان‌های کشور و منطقه عسلویه را تحت پوشش خود قرار دهد، اما همچنان ارايه خدمات رادیوترانک در بسیاری استان‌ها عملياتي نشده و به گفته معاون وزیر ارتباطات باوجود سر رسيد وعده مطرح شده تنها ۱۶ مرکز استان امکان بهره‌مندی از این خدمات را دارند.
ريیس وقت سازمان تنظیم مقررات در سال95 در همایشی که با حضور فعالان بخش خصوصی حوزه فاوای کشور برگزار شده بود، در پاسخ به پرسشی مبنی بر ارايه نكردن خدمات از سوی اپراتور رادیوترانک و رسیدگی نكردن رگولاتور اظهار کرده بود: بر اساس پروانه‌ای که برای این شرکت صادر شده بود، فرکانسی در نظر گرفته بودیم که این فرکانس پیش‌تر توسط دستگاه‌های حاکمیتی دریافت شده و ما از آن بی‌اطلاع بودیم. همین موضوع مشکلاتی ایجاد کرد اما پس از مدتی فرکانس جدیدی به این شرکت اعلام شد و اکنون در ۱۶ مرکز استان خدمات رادیوترانک ارايه می‌شود و برای برگزاری مناقصه اپراتورهای دیگر در این حوزه در حال بررسی‌های لازم هستیم.
به اين ترتيب، در نهايت امروز با وجود گذشت نزديك به پنج سال از وعده راه‌اندازي راديوترانك همچنان اين خدمت ايجاد و راه‌اندازي نشده و در صورت بروز بحران در كشور، به‌خصوص در تهران امكان ارتباط سريع و پايدار براي نيروهاي امدادي فراهم نیست.
