عصر ارتباط – محمود لیایی مدیرعامل شرکت ملی پست اعلام کرد:شرکت ملی پست به نوعی قلب تجارت الکترونیکی در ایران محسوب می‌شود و رونق اقتصاد دیجیتال و تبادل حجم روزافزون جابه‌جایی کالاها و مراسلاتی که بر بستر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود، بر دوش این شرکت است. در سال‌های اخیر و با وقوع پاندمی‌کرونا، حجم فشارها بر شرکت ملی پست برای جابه‌جایی کالا میان فروشگاه‌های اینترنتی و ارایه دهندگان خدمات آنلاین در بخش دولتی و خصوصی، بسیار افزایش یافته است.
اما این شرکت بزرگ و قدیمی ایران که از سال‌ها قبل با مشکلات مالی بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کند، در سال‌های اخیر نیز با کمبود نیروی انسانی مواجه شده است. کما اینکه در آینده‌ای نزدیک نیز این شرکت به دلیل بازنشستگی بسیاری از کارمندان، با کمبود بیشتر نیروی انسانی مواجه خواهد شد.
با توجه به این موضوع، شرکت ملی پست برای به‌روزرسانی خود، همگامی با تحولات مستمر در عرصه تجارت الکترونیکی کشور و کاهش مشکلات خود، تغییرات بسیاری را در دستور کار قرار داده است که باعث تحولات عظیمی در این شرکت خواهد شد.به طور مثال اساسنامه شرکت ملی پست پس از سال‌ها در آستانه بازنگری‌های جدی قرار دارد که این تغییرات شرکت پست را به سمت پلتفرمی شدن پیش می‌برد. همچنین در زمینه هوشمندسازی نیز شرکت پست قصد دارد تغییراتی انجام دهد که شامل زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری این مجموعه می‌شود. این در حالی است که در آینده نزدیک قرار است شرکت ملی پست به یک سازمان توسعه‌ای تبدیل شود.
برای آگاهی از اقدامات انجام شده در شرکت پست از ابتدای دولت سیزدهم و همچنین برنامه‌های آتی این شرکت بزرگ، هفته‌نامه «عصر ارتباط» با محمود لیایی، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی پست جمهوری اسلامی گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:
به عنوان نخستین پرسش بفرمایید که مهم‌ترین اولویت‌های شرکت پست در سال جاری چیست؟
از مهم‌ترین اولویت‌های شرکت پست در سال جاری، ارتقای وضعیت معیشتی کارکنان این شرکت است. همچنین پیاده‌سازی طرح تحول در پست نیز از اولویت‌های دیگر شرکت پست است. در واقع پیاده‌سازی و هوشمند سازی در فرآیندهای اجرایی و عملیاتی از برنامه‌های اصلی ما در سال جاری است که در دستور کار قرار دارد. همچنین شرکت پست قصد دارد از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز حمایت کند.
با توجه به قطعی شدن اصلاح اساسنامه پست، تغییرات جدید بر اساس این اساسنامه، شرکت ملی پست را به کدام سمت و سو می‌برد؟
با توجه به اینکه مرحله آزمایشی اساسنامه ۵ ساله شرکت ملی پست پایان یافته، مجلس به مدت دو سال دیگر به صورت آزمایشی آن را تمدید کرده است. برنامه ما این است که شرکت پست را به صورت پلتفرمی شدن پیش ببریم و اساسنامه را در راستای ایجاد سازمان توسعه‌ای پست طرح‌ریزی کنیم. قصد داریم در این راه از حداکثر توان بخش خصوصی استفاده کرده و کارهای غیرحاکمیتی را به بخش خصوصی بسپاریم.
در مورد اصلاح تعرفه‌های پستی برایمان بگویید. موضوع اصلاح تعرفه‌های پستی تا چه حد بر عملکرد و خروجی شرکت پست اثر می‌گذارد؟
در حال حاضر مهم‌ترین دغدغه شرکت ملی پست نرخ تعرفه‌های پستی است. این تعرفه‌ها از سال 98 تا کنون تغییر نکرده و متاسفانه نرخ پایین تعرفه‌ها، پاسخگوی هزینه‌های مستقیم سرویس‌ها نیست. بنابراین برای ارایه سرویس باکیفیت، باید تعرفه‌ها افزایش پیدا کند. قطعا این افزایش تعرفه‌ها موجب تقویت زیرساخت‌های پست می‌شود و به دنبال آن ارتقای کیفیت در سرویس‌های مختلف را خواهیم داشت.
همان‌طور که فرمودید مقوله هوشمندسازی شرکت ملی پست، از جمله برنامه‌ها و اهداف اولویت‌دار شرکت در سال جاری محسوب می‌شود. در رابطه با هوشمندسازی پست چه برنامه‌هایی را در زمینه نرم‌افزارها در دستور کار قرار داده‌اید؟
درخصوص برنامه‌های هوشمند سازی شرکت ملی پست اقدامات مهمی در دستور کار قرار گرفته که از برنامه‌های جاری شرکت است. از جمله این برنامه‌ها یکپارچه‌سازی و تجمیع سامانه‌های نرم‌افزاری است.
همان‌طور که می‌دانید در طول سال‌های گذشته در شرکت ملی پست نرم‌افزارهای کوچک زیادی به صورت جزیره‌ای ایجاد شده است. هرکدام از این برنامه‌ها بخش کوچکی از فرآیندها را انجام می‌دهند و کاملا مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند. از این‌رو نخستین گام ما در حوزه هوشمندسازی، یکپارچه‌سازی نرم‌افزارها، ایجاد بانک اطلاعاتی پایه و دیتاورهاوس است. همچنین بانک طلاعاتی این مجموعه در سه زمینه و براساس نوع فرآیندها طبقه‌بندی می‌شود. علاوه بر این قرار است یک سامانه یکپارچه و جامع نیروی انسانی و پشتیبانی نیز ایجاد شود که تمامی فرآیندهای مالی، اداری، پشتیبانی، نیروی انسانی و آموزش را در بر می‌گیرد.سامانه نرم‌افزاری یکپارچه دوم، سامانه عملیات پستی و سرویس‌های الکترونیکی پست از جمله سامانه‌هایی است که در این برنامه قرار است تغییراتی در آن‌ها اعمال شود. در حقیقت برای هر آنچه که در فرآیند عملیاتی پستی و لجستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، قصد داریم سامانه‌های نرم‌افزاری یکپارچه شده و یک سامانه نرم‌افزار جامع ایجاد کنیم.
سامانه سوم سامانه اطلاعات مکانی و جی‌نف (GNAF) است که تمامی نرم‌افزارهای حوزه اطلاعات مکانی، جی‌نف و کدپستی را یکپارچه می‌کند. همچنین قصد داریم دیتاورهاوس‌هایی ایجاد کنیم تا از طریق آن‌ها، بتوانیم جریان اطلاعات را به سیستم‌های هوشمند سخت‌افزاری نظیر سیستم‌های سورتینگ و سیستم‌های همراه نامه‌رسان متصل کنیم. به این معنا که اطلاعات مرسوله، از مرحله قبول تا توزیع مرسوله به سیستم‌های سورتینگ هوشمند متصل شده و بر اساس آدرس‌های مبدا و مقصد، مسیرهای سیستم‌های سورتینگ، هوشمند عمل می‌کنند. متناسب با همین آدرس‌ها و اطلاعات سیستم‌های هوشمند می‌توانیم مسیر توزیع‌کننده را بهینه کرده تا در کوتاه‌ترین و سریع‌ترین مسیر را طی و مرسولات را توزیع کنیم.
ظاهرا تغییرات سخت‌افزاری در شرکت پست نیز گریزناپذیر بوده و در دستور کار شماست. چه تغییرات و ساماندهی‌هایی قرار است در رابطه با سخت‌افزارهای شرکت پست انجام شود؟
در بخش‌های سخت‌افزاری، سیستم سورتینگ هوشمند یکی از اقدامات مهمی است که در راستای هوشمندسازی پست در مرکز تجزیه مبادلات تهران یعنی پست چهاراه لشکر پیاده‌سازی شده و در مراکز 5 استان بزرگ کشور نیز سیستم‌های سورتینگ مستقر شده است.
سیستم‌های همراه نامه‌رسان‌ها و تجهیز خودروهای پستی به جی‌پی‌اس‌های نسل جدید از اقدامات سخت‌افزاری دیگری در برنامه هوشمندسازی پست است. با توجه به قدیمی بودن تجهیزات GPS خودروها ارسال اطلاعات به صورت آنلاین و تهیه گزارشات موردنیاز در این زمینه امکان‌پذیر نیست. بنابراین قرار است تمام ناوگان پستی به تجهیزات جی پی اس جدید مجهز شوند. از موارد دیگر می‌توان به سیستم‌های بی آی و گزارش‌های مدیریتی هوشمند اشاره کرد. با این اقدام می‌توان اطلاعات صحیح را در زمان مناسب برای مدیران فراهم کرد تا براساس آن تصمیمات صحیح اتخاذ کرده و سرمایه‌گذاری‌ها و خریدهای هوشمند انجام شود.
بر اساس برخی آمار، گفته می‌شود که تا 70 درصد سهم بازار پست در ایران به شکل قاچاق و غیررسمی است. برای کاهش این حجم و مقابله با قاچاق چه تمهیداتی را در نظر گرفته‌اید؟
در واقع آمار رسمی دقیقی از سهم بازار بازیگران اصلی حوزه حمل و نقل خرده بار وجود ندارد. با این حال براساس تخمین‌ها، حدود 25 درصد کل بازار در دست اپراتورهای پستی است که از این بخش 70درصد در اختیار شرکت ملی پست و 30درصد در اختیار بقیه بازیگران است.
یکی از پروژه‌های پر چالش که در سال اقتصاد مقاومتی نیز در دستور کار بود، پروژه GNAF است. اما این پروژه در سنوات قبل با مشکلات زیادی در شرکت پست مواجه بود. اکنون این پروژه در چه مرحله‌ای است؟
پروژه ملی جی‌نف یک پروژه میان دستگاهی است که در سال 1396 آغاز و شرکت ملی پست مجری آن شد. برای اجرای پروژه ملی جی‌نف بر اساس مصوبات قوانین اجرایی پروژه، برخی نهادها به عنوان نهادهای همکار در نظر گرفته شدند. مصوبات شورای عالی فناوری اطلاعات و مصوبات سازمان اداری استخدامی‌که بر شاخص‌های لازم برای پیشرفت پروژه نظارت می‌کنند، از جمله این مصوبات هستند. براساس این مصوبات نهادهای همکار در اجرای پروژه سهیم بودند و به پیشرفت پروژه کمک می‌کنند. سازمان ثبت اسناد، سازمان جغرافیایی ارتش، سازمان نقشه‌برداری و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در زمینه تامین نقشه‌های مورد نیاز پروژه، براساس مصوبات قانونی، به عنوان نهادهای همکار در نظر گرفته شده اند. سازمان نقشه‌برداری و جغرافیایی ارتش هر دو در تامین نقشه‌های پایه اقدامات لازم را انجام می‌دهند. نهادهای مذکور باید تا پایان برنامه ششم برای کل شهرها و روستاهای کشور نقشه‌های پایه را ارائه دهند. سازمان ثبت اسناد نیز در زمینه مسکن باید به پروژه کمک کند.
و در نهایت اینکه یکی از مهم‌ترین چالش‌های شرکت بزرگ پست، بحث مسایل مالی کارکنان این شرکت است. شرکت پست با مشکلات مالی و تامین نیروی انسانی در سال‌های قبل مواجه بوده است. برای رفع مشکلات این بخش چه برنامه‌هایی در دستور کار دارید؟
شرکت ملی پست یک بنگاه اقتصادی است که بر اساس درآمد- هزینه اداره می‌شود. قصد ما این است که این شرکت به یک سازمان توسعه‌ای تبدیل شود؛ چرا که در این صورت جای هیچ‌گونه نگرانی برای همکاران، به دلیل کاهش و تعدیل نیروی انسانی وجود ندارد. براساس سن و سابقه کارکنان پست، تا چند سال آینده شاهد بازنشستگی عده زیادی از کارکنان هستیم و از طرفی به دلیل اینکه مجوز جذب نیرو را نداریم با همین افرادی که در حال حاضر شاغل هستند، وظایف خود را به عنوان سازمان توسعه‌ای انجام می‌دهیم. با تبدیل شدن شرکت پست به سازمان توسعه‌ای وضعیت مالی و معیشتی کارکنان در قالب حقوق و مزایا بهتر می‌شود. جا دارد از همکاران عزیز که در این 3 ماه به ما فرصت دادند تا بتوانیم برای رفع دغدغه‌ها تلاش کنیم، تشکر کنم و امیدوارم این فرصت را به ما بدهند که بتوانیم با اجرای هوشمندسازی و به ثمر رساندن تحول دیجیتال، شاهد رفع دغدعه معیشتی همکاران باشیم.
