عصر ارتباط – به گفته حامد منکرسی معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مهمترین اولویت این معاونت در سال جاری حضور در حوزه تنظیم‌گری فناوری اطلاعات است. موضوعی که در سال‌های گذشته کمتر به آن پرداخته شده است. همچنین نظر به رشدی که در کسب و کارهای حوزه فناوری اطلاعات اتفاق افتاده است این نیاز بیش از پیش احساس میشود.
منکرسی در گفت‌وگو با هفته‌نامه عصر ارتباط، افزود: در همین راستا ماموریت ارجاع شده از سوی وزیر محترم ارتباطات به رییس سازمان فناوری اطلاعات و به تبع آن ماموریتی که از سوی رییس سازمان به معاونت ما محول شد، رگولاتوری یا همان تنظیم‌گری در حوزه IT بوده است.منکرسی گفت: ما در رابطه با تنظیم‌گری در حوزه CT از مدت‌ها پیش سازمان بزرگی به نام سازمان تنظیم مقرارت و ارتباطات رادیویی را داشتیم، اما در بخش IT این کمبود احساس می‌شد که امیدواریم بتوانیم در سال جاری پایه‌های این کار را بگذاریم و ساختار را کامل کنیم و همچنین نیاز داریم در زیر مجموعه کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یک کمیته فناوری اطلاعات تشکیل شود که پیگیر آن هستیم.
وی ادامه داد: پیش از این موضوعات مربوط به حوزه IT یا مطرح نمی‌شد یا در چارچوب همان کمیسیون بررسی می‌شد که از این پس یک ماهیت مستقل پیدا خواهد کرد و به صورت تخصصی‌تر به این مسایل پرداخته شود.
منکرسی گفت: اعضای کمیسیون از افراد خارج از وزارتخانه نیز هستند و در واقع بازوی این کمیسیون در حوزه CT سازمان تنظیم مقرارت و در حوزه IT سازمان فناوری اطلاعات است که در این مورد اخیر معاونت سیاست‌گذاری و اعتبار بخشی سازمان است که پیگیری‌های لازم درباره تنظیم‌گری را انجام می‌دهد. البته معاونت‌های دیگر سازمان نیز به گونه‌ای درگیر هستند، چون این حوزه بسیار گسترده است و ما هم در تنظیم‌گری در حوزه امنیت را داریم و هم حوزه استانداردسازی و اصول حاکم بر فناوری‌های جدید و حوزه خدمات IT و حمایت از مصرف‌کنندگان و کاربران این خدمات در حیطه وظایف این کمیته قرار دارد.
تاثیر شکایات مردمی در رتبه بندی ارایه‌دهندگان خدمات IT
وی افزود: ممکن است رسیدگی به شکایات و مسایلی که مطرح میشود یا اختلافاتی که ممکن است پیش بیاید نیز به این کمیته ارجاع شود، چون به هر حال باید مرجعی برای رسیدگی به این موارد وجود داشته باشد. برای نمونه در حوزه SLA (توافقنامه سطح خدمات) یا دیگر خدماتی که ارایه میشود، ممکن است کاربری شکایت داشته باشد که خدمتی که با او توافق شده، به آن صورتی که بایسته است ارایه نشده و تقاضای استیفای حقوق خود را داشته باشد که باید به آن رسیدگی شود.
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات گفت: ما با توجه به امکان اثرگذاری بر پروانه‌ها، مجوزها و رتبه‌بندی‌هایی که برای هر یک از این خدمات انجام میشود، می‌توانیم یکی از ابزارهای موثر بر پایش و رتبه‌بندی را همین میزان شکایات کاربران یا نظرات دریافت شده از سوی آنها قرار دهیم تا روی رتبه سرویس‌دهنده‌ها اثر بگذارد.
رتبه‌بندی مراکز داده دقیق‌تر خواهد شد
وی ادامه داد: چون در گذشته تقریبا کار مهمی در این بخش نشده، کارهای بسیاری برای انجام دادن وجود دارد. از جمله مراکز داده و خدمات آنهاست که بحث رتبه‌بندی آنها چند سالی است که انجام میشود اما این کار باید با قوت و قدرت بیشتری ادامه بیابد، چون تا پیش از این بسیاری از این رتبه‌بندی‌ها بر اساس تجهیزات فیزیکی بود، اما ما الان مراکز داده مجازی و خدمات ابری را داریم که نیازمند نظارت و رتبه‌بندی خاص خود هستند و این مساله در دستور کار ما قرار دارد.
منکرسی افزود: در کنار این موارد بحث اپلیکیشن‌ها، سوپر اپلیکیشن‌ها و خدمت‌رسان‌هایی که بسیاری از خدمات دولتی و دستگاه‌های دیگر را ارایه می‌دهند را نیز در دستور کار داریم و نیاز است تا با تدوین یک نظام جامع نقش و جایگاه هر کدام از این سرویس‌دهند‌گان و دستگاه‌های اجرایی در ساختار تعیین شود که البته با توجه به اینکه سوابق مدونی هم در این زمینه در سازمان وجود ندارد، انجام این کار وظیفه سنگینی است که نیازمند تلاش بیشتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تری است تا بتوان به اهداف مورد نظر دست یافت.
تغییر اولویت‌ها با پایان تب استارت‌آپ‌ها
منکرسی درباره اینکه رویکرد کادر جدید معاونت سیاست‌گذاری درباره سیاست‌ها، برنامه‌ها و وعده‌های دولت قبل در حوزه مسوولیت‌های این معاونت پابرجاست یا نه گفت: شاید اولویت‌ها تغییر کرده باشد اما چیزی از دستور کار خارج نشده است و سعی خواهد شد تا کارهایی که در گذشته شروع شده است به نتیجه برسد.
وی افزود: در دوره قبل به استارت‌آپ‌ها و گروه‌های نوپا بیشتر پرداخته می‌شد، اما ما حس کردیم ممکن است موازی‌کاری‌هایی در این زمینه بین معاونت متبوع ما و اموری که معاونت علمی ریاست جمهوری در حال پیگیری آن است پیش بیاید و به همین خاطر ما تلاش کردیم تا در عین حال که با معاونت علمی همچنان در این زمینه همکاری می‌کنیم، بیشتر به رفع موانع و شکاف‌هایی که در مسیر استارت‌آپ‌ها وجود دارد پرداخته و آنها را رفع کنیم.
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات گفت: در گذشته ما با پدیده‌ای به نام تب استارت‌آپ‌ها روبرو بودیم که هر سازمان یا دستگاهی تلاش می‌کرد که خود را در آن میدان نشان دهد، اما به نظر می‌رسد که در دوره جدید بیشتر نیاز داریم که فضا را برای فعالیت این استارت‌آپ‌ها فراهم کنیم تا اینکه به مسایل دیگر بپردازیم. چون این تیم‌ها اکنون دیگر تا حدودی شکل گرفته‌اند و می‌خواهند وارد بازار شوند و در این شرایط است که با چالش‌های حقوقی و مقرراتی مواجه می‌شوند که همین بحث رگولیشن یا تنظیم‌گری تا اندازه زیادی می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد که مورد تمرکز ما نیز هست.
وی در توضیح اینکه چنین تیم‌هایی تا کجا استارت‌آپ به شمار می‌آیند و نیازمند حمایت هستند، گفت: البته تعریف یک گروه استارت‌آپی روشن است و بر اساس آن طرح اولیه و برآورد محصولی که دارند و فروش و درآمدی که به دست می‌آورند باید در یک بازه دو تا سه ساله از حالت استارت‌آپی اولیه خارج و تبدیل به یک شرکت شوند لیکن برخی تلاش می‌کنند تا از یک سری عناوین برای گرفتن امتیاز بهره‌برداری کنند.
منکرسی افزود: آن نهادی که تسهیلات را در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد، این کار را بر اساس معیارهایی به انجام می‌رساند و این ارزیابی‌ها معمولا سطحی نبوده و موارد به شکل دقیق بررسی میشود تا پس از آن تسهیلات داده شود. اما اینکه ارقام تا حدودی متفاوت است، بستگی به شرایط کاری این گروه‌ها دارد. برای مثال برخی ممکن است نیاز به تجهیزات هایتک داشته باشند که هزینه آن با گروه‌هایی که ایده آنها در سطح نرم‌افزاری است و بخش اعظم هزینه آنها به تامین نیروی انسانی بازمی‌گردد، تفاوت بسیاری دارد.
پرداخت 150 میلیارد تومان تسهیلات در سال 1400
وی در توضیح آخرین آمار سامانه توان‌آفرین گفت: درباره تسهیلات باید بگویم که ما در نیمه سال گذشته و در قسمت وام، وجوه اداره شده و تسهیلات مربوط به اشتغال‌زایی را نیز داشتیم که مربوط به بند الف تبصره 18 قانون بودجه 1400 بود و در آن حدود هزار و 700 میلیارد تومان تسهیلات برای شرکت‌های حوزه ICT پیش‌بینی شده بود. اما در این زمینه چالش‌هایی وجود داشت، از جمله دستورالعملی که طراحی شده بود که ما از آغاز فعالیت خود تلاش کردیم تا با رفع این چالشها جذابیت بیشتری را برای متقاضیان فراهم کنیم چون کسانی که برای دریافت تسهیلات مراجعه داشتند گاهی احساس می‌کردند که آورده زیادی برایشان ندارد و از دریافت آن صرف نظر می‌کردند.
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: ما مجموعه این چالشها را فهرست کردیم و سپس با بالا بردن سطح تسهیلات که به ازای هر اشتغال ایجاد شده تقریبا دوبرابر سقف تسهیلات قبلی بود و رفع موانع برای ثبت نام و دریافت تسهیلات این چالشها را رفع کنیم. برای نمونه اجازه دادیم که 50 درصد از نیروهایی که باید استخدام شوند قبل از ثبت‌نام و 50 درصد باقی در حین اجرای طرح استخدام شوند تا بتوانند این تسهیلات را آسان‌تر دریافت کنند در حالی که تا پیش از این مقررات به این صورت بود که ابتدا باید تمام افراد را جذب کرده و با آنها قرارداد می‌بستند تا بعد بتوانند تسهیلات مورد نظر را دریافت کنند.
وی ادامه داد: از اواخر سال 98 که کارهای مربوط به تسهیلات در این معاونت انجام می‌گیرد، در این دو سال و چند ماه حدود 800 طرح بررسی شده است که از میان آنها 437 طرح به تصویب رسیده است و حدود 238 میلیارد تومان هم تسهیلات برای آنها مصوب شده است به این معنی که به بانک معرفی شده‌اند تا این تسهیلات را دریافت کنند و طبق آماری که از بانک‌ها گرفته شده حدود 70 درصد این تسهیلات پرداخت شده و مابقی هم در فرایند دریافت قرار دارند.
منکرسی اظهار کرد: از این میان حدود 200 طرح مربوط به سال 1400 است که در این بازه زمانی ما حدود 150 میلیارد تومان پرداختی داشته‌ایم.
وی با اشاره به اینکه سیزده دستورالعمل مختلف برای دریافت تسهیلات وجود دارد که از جمله آن می‌توان حوزه بازی‌های موبایل، اپلیکیشن‌ها و کسب و کارهای نوپا و غیر نوپا، پلتفرمها و شتاب‌دهندگان و بومواره و سرمایه در گردش و … را نام برد، گفت: این موارد هر یک شرایط خاص خود را دارند و از این میان در سال گذشته بیشترین حمایت از کسب و کارهای آسیب‌دیده و متاثر از کرونا که برای تثبیت اشتغال خود درخواست وام داشتند صورت گرفته است و در سال گذشته 74 مورد وام کرونا پرداخت شده است.
منکرسی افزود: از دیگر حوزه‌های پر درخواست برای تسهیلات، دفترهای ICT روستایی بوده‌اند که برای توسعه یا نگهداری نیروهای خود وام‌هایی را دریافت کرده‌اند که با هدف حمایت از نواحی محروم و کم‌برخوردار این وام‌ها در نظر گرفته و پرداخت شد.
وی ادامه داد: در حوزه پلتفرمها و اپلیکیشن‌ها که در حوزه نوآفرین دسته‌بندی می‌شوند نیز تسهیلات خوبی در سال گذشته ارایه شده است که در این میان و خدمت بومواره نوآفرین به عنوان یکی از مهمترین خدمات سامانه ایران نوآفرین بستری را جهت تعامل شرکتها با یکدیگر به وجود آورده است. بر این اساس کلیه شرکت‌های خدمتدهنده می‌توانند با عضویت در بومواره نوآفرین خدمات و محصولات خود را در اختیار کاربران سامانه نوآفرین قراردهند و در ازای آن از تسهیلات حمایتی دولت بهره‌مند شوند. در این طرح با حمایت دولت، کاربران نوآفرین شامل شرکت‌های نوپا، تیم‌های نوپا و شرکت‌های بزرگ و رشدیافته می‌توانند به صورت 6 ماه رایگان و 6 ماه با تخفیف 50 درصد از خدمات ارایه شده روی بومواره در بازه زمانی مشخصی استفاده کنند.
منکرسی در توضیح بیشتر گفت: متقاضیان مشارکت در این طرح جهت ارایه خدمات می‌توانند پس از ثبت‌نام در سامانه ایران نوآفرین و دریافت کدنوآفرین به بخش بومواره به آدرس https://irannoafarin.ir/b2bServices/ مراجعه و درخواست همکاری خود را از طریق فرم «درخواست ارایه خدمات» ثبت کنند. پس از بررسی هر درخواست در صورت واجدالشرایط بودن شرکت نسبت به انتعقاد تفاهمنامه با ایشان اقدام شده و تسهیلات مطابق با الحاقیه شماره 2 دستورالعمل جامع ضوابط و طرحهای حمایتی مرتبط با تسهیلات از محل وجوه اداره شده ) طرح حمایت از ارایه خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات شرکت های ارایه دهنده خدمات به اکوسیستم نوآفرینی کشور) تخصیص مییابد.
به گفته وی شرکت‌های سرویس دهنده نیز در ازای ارایه این خدمات از دولت تسهیلات حمایتی دریافت می‌کنند و اکنون از 44 شرکت مشارکت کننده، 29 شرکت در حال ارایه خدمت به کسب وکارهای نوپا در 13 دسته بندی مختلف هستند.
معاون سازمان فناوری اطلاعات افزود: همچنین تاکنون بیش از 13 هزار کاربر در سامانه ایران نوآفرین ثبت نام کرده‌اند که از بین آنها بیش از چهار هزار کابر مربوط به هویت شرکت نوپا، بیش از 4 هزار کاربر مربوط به هویت تیم‌نوپا و مابقی مربوط به 7 هویت دیگر شامل شتاب‌دهنده و مرکز رشد، شخص حقیقی جویای کار،شرکت بزرگ رشد یافته، سرمایه‌گذار، علاقمند به حوزه نوآفرینی و سرمایه‌گذار بخش خصوصی که علاقمند به برقراری ارتباط با شرکتها یا تیم‌های نوپای نیازمند سرمایه‌گذاری هستند در نوآفرین عضویت دارند.
وی ادامه داد: تقسیم‌بندی تیم‌های نوپا بر اساس نوع صنعتی که در آن فعال هستند صورت گرفته که نشان می‌دهد عمده فعالیت آنها در بخش فناوری انجام میشود. در این میان 34 درصد از تیم‌ها در حوزه فناوری اطلاعات، 8 درصد آموزش و یادگیری، 6 درصد خرده فروشی و 52 درصد سایر حوزه‌ها مانند تبلیغات، بازاریابی، سفر و گردشگری مشغول به کار هستند.
در بخش شرکت‌های فعال در نوآفرین نیز وضعیت به همین شکل است و بیش از55 درصد از شرکت‌های نوپای ایران نوآفرین در بخش فناوری اطلاعات فعالیت دارند.
منکرسی با بیان اینکه در بخش بومواره، بیش از 6هزار تیم/شرکت ثبت‌نام کرده‌اند که 64 درصد (معادل 3837) از آنها برای دریافت خدمت مورد نظرشان ثبت سفارش کرده‌اند گفت: از میان خدماتی که از سوی نوآفرین ارایه میشود، خدمتی مانند ارایه فضای ابری، پردازش و ذخیره سازی با یک هزار و 514 درخواست در صدر قرار دارد.
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه شاید در ارایه گزارش‌ها و توشیح اقدامات خوب عمل نشده باشد، گفت: این گزارش‌ها اکنون بر روی سایت منتشر شده است، اما چندان به شکل رسانه‌ای مطرح نشده است که تلاش داریم که این کمبود نیز مرتفع شود.
وی با اشاره به اینکه تسهیلات ارایه شده دارای ارزیابی مرحله‌ای بوده و در هر مرحله از پیشرفت کار مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، گفت: برخی از این تسهیلات مربوط به اشتغال‌زایی بوده و شمار افراد شاغل در آن گروه مورد توجه خواهد بود که این مورد به صورت دائم از طریق بررسی فهرست‌های بیمه مورد بررسی قرار می‌گیرد یا اگر طرحی دو ساله باشد در پایان سال نخست بررسی میشود که آیا همه نیروها وجود دارند یا خیر و در کنار این موارد طرح اولیه و موارد فنی نیز توسط کارشناسان بررسی خواهد شد.
وی افزود: در مورد اپلیکیش‌ها نیز بر اساس تعداد عرضه‌کنندگانی که در طول این مدت اضافه میشود مرحله دوم و سوم وام آنها آزاد میشود که این موارد نیز به آسانی با دسترسی‌هایی که برای تیم ارزیاب ایجاد میشود قابل بررسی است و حتی مواردی نیز داشته‌ایم که تیم‌هایی موفق به دریافت مرحله دوم وام خود نشده‌اند.
حمایت از استان‌های کم‌برخوردار در راستای تحقق عدالت ارتباطی
منکرسی درباره شیوه‌های حمایتی تسهیلات برای تشویق به فعالیت در استان‌ها و نواحی کم‌برخوردار و ایجاد عدالت ارتباطی نیز اظهار کرد: مشکل اصلی در اینجاست که استان‌های بزرگتر و توسعه‌یافته‌تری مانند تهران و اصفهان و خراسان رضوی معمولا بیشترین دریافتی‌ها را داشته و حدود 60 درصد مبالغ در این مناطق ثبت شده است و استان‌هایی مانند کهکیلویه و بویراحمد، اردبیل، قزوین، لرستان و مرکزی کم‌ترین دریافتی از این تسهیلات را داشته‌اند و این مساله تا حدودی به فعالیت ادارات کل ICT بازمی‌گردد، چون ما یک رشته ارزیابی‌ها و نظارت‌ها را به این ادارات واگذار کرده‌ایم و مورد دیگر این واقعیت است که میزان تمایل برای دریافت این تسهیلات تا حدودی به اکوسیستم آن استان نیز بازمی‌گردد، اما برای به حداقل رساندن این شکاف ما حدود 10 میلیارد تومان به صورت اختصاصی برای هر استان در نظر گرفته‌ایم که در جای دیگری قابل مصرف نیست، ولی این مساله باز هم تا حدود زیادی به ظرفیت همان استان و کنش فعالان این حوزه در آن استان بازمی‌گردد که ما امیدوارم با فعالیت بیشتر ادارات ICT و همکاری سایر دستگاه‌ها بتوانیم اعداد مناطق یاد شده را افزایش دهیم.
وی ادامه داد: در کنار این موارد ما برای بند الف تبصر 18 (تسهیلات اشتغال‌زایی) استان‌ها را با توجه شاخص IDI به دو دسته تقسیم کرده‌ایم و نرخ تسهیلات را برای استان‌های کمتر برخوردار پایین‌تر در نظر گرفته‌ایم تا انگیزه‌ای برای فعالیت بیشتر شرکتها در این مناطق ایجاد شود.
طرح اعطای تسهیلات 10 میلیاردی به ده پلتفرم برتر
منکرسی در ادامه توضیحات خود درباره تسهیلات اعطایی اظهار کرد: در سال گذشته دستورالعملی تدوین و اعلام شد مبنی بر اینکه ده پلتفرم برتری که بالای یک میلیون کاربر فعال دارند می‌توانند از تسهیلات ویژه بهره‌مند شوند که تا امروز 3 پلتفرم برای این تسهیلات درخواست داده‌اند و ما در در حال ارزیابی این درخواست‌ها هستیم و به زودی نتیجه آن اعلام خواهد شد.
وی افزود: این تسهیلات ویژه که مبلغ آن برای هر پلتفرم 10 میلیارد تومان است، به این صورت است که در صورت احراز شرایط مبلغ 3 میلیارد تومان به صورت مستقیم به خود پلتفرم و مبلغ 7 میلیارد تومان نیز به عرضه‌کنندگانی که روی آن پلتفرم فعال هستند و ارایه محصول یا خدمتی دارند پرداخت خواهد شد. برای نمونه امکان دارد که در حوزه گردشگری پلتفرمی‌انتخاب شود که بتواند از این تسهیلات استفاده کند و به عرضه‌کنندگانی هم که فضایی را برای اجاره به گردشگران روی این پلتفرم قرار می‌دهند به هریک حدود 50 میلیون تومان تسهیلات تخصیص داده میشود.
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: البته این کار را پیش‌تر برای پلتفرم‌های کوچک‌تر با مبالغ کمتر انجام داده بودیم، اما در این مورد قرار است که این شیوه اعطای تسهیلات برای پلتفرم‌های بزرگتر و در سطح ملی صورت بگیرد.
وی تصریح کرد: همچنین قرار است که ما از ما از 6 طرح ملی با مبلغ 50 میلیارد تومان حمایت کنیم که این شرکتها فقط محدود به بخش IT نبوده و می‌توانند در حوزه CT نیز فعال باشند و ملی بودن طرح آنها نیز باید به تایید یکی از دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت ارتباطات برسد که این نهاد حتی می‌تواند سازمان فضایی باشد که یک فناوری فضاپایه را برای دریافت این تسهیلات معرفی کند.
منکرسی ادامه داد: این طرح‌ها کمتر مورد توجه بوده، به ویژه طرح‌هایی که زیرساختی و مخابراتی هستند و هزینه‌های بالایی نیاز دارند می‌توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند که در همین چارچوب دو مورد درخواست نیز داشتیم که در حال بررسی است و از شرکت‌های دیگر نیز دعوت می‌کنیم که زودتر اقدام کنند، به ویژه در حوزه فضاپایه ما انتظار داریم که دو یا سه طرح بهره‌مند از این تسهیلات مربوط به شرکتها و استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه باشد.
از حقوق مصرف‌کنندگان دفاع خواهیم کرد
معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات درباره اقدامات این معاونت در زمینه حقوق مصرف‌کننده گفت: واقعیت این است که ما هنوز خروجی خاصی در این زمینه نداشته‌ایم، اما این مساله را در دستور کار قرار داده‌ایم و یک سری اولویت‌بندی‌ها انجام شده است و در همین راستا ما با رتبه‌بندی‌هایی که برای مثال در مراکز داده انجام می‌دهیم انجام می‌دهیم در صدد هستیم که سازمان‌های دولتی را ملزم کنیم تا با یک SLA مشخص و تنها از مراکز رتبه‌بندی شده خدمت مورد نیاز خود را دریافت کنند.
وی ادامه داد: ما درگذشته شاهد بوده‌ایم که سازمانی دولتی از یک مرکز داده خدماتی دریافت می‌کرده که با مشکلات بسیاری همراه بوده است و برای نمونه آن مرکز نمی‌توانست نسخه پشتیبان را به درستی بازیابی کند و یا ارتباط قطع می‌شد و پیگیری‌ها هم نتیجه خاصی درپی نداشت، اما این موارد، اکنون دیگر در SLA شفاف شده و مشخص است.
منکرسی افزود: خدماتی که توسط مراکز داده به سازمان ارایه میشود در واقع یک نمونه از خدمات فناوری اطلاعات است که در آن باید یک SLA میان سرویس دهنده و سرویس‌گیرنده‌ای که می‌تواند دستگاهی دولتی یا بخش خصوصی باشد، شکل بگیرد، که آن SLA تنظیم شده و قابل استفاده است.
وی گفت: برای نمونه و به صورت خاص درباره مراکز داده واحد رسیدگی به شکایات در نظام صنفی رایانه‌ای قرار دارد و مدیریت میشود که همکار ما در این زمینه است و ما هم در این بخش نظارت داریم، اما به صورت به مستقیم در دریافت شکایات عمومی‌شهروندان و … وارد نمی‌شویم.
