سیدمهرداد حسینی زیدآبادی – نخستین آشنایی من با فناوری بلاک‌چین از آشنایی با کاربردهای اعجاب‌آور آن شروع شد و فاصله آن روز تا امروز به5 سال نمی‌رسد. آشنایی که به مطالعه بیشتر من در این زمینه منجر شد و هرچه بیشتر از مناظر مختلف به آن نگاه می‌کردم زیبایی آن دوچندان می‌شد. در ادامه این مجال تلاش خواهم کرد سرفصل‌های هرآنچه طی این مدت در این زمینه شناختم را با شما به اشتراک بگذارم.
نخستین تجربه من با این موضوع از مطالعه کتابی از موسس انجمن بلاک‌چین ژاپن در راس هلدینگی بود که به کاربردهای بلاک‌چین در صنعت بانکداری، بازاریابی، تبلیغات اثربخش، حسابداری شخصی، تامین مالی، زنجیره تامین و ترکیبی از همه این موارد با هم در هلدینگ مزبور
می‌پرداخت.
این موضوع دو هدف برای من خلق کرد: نخست؛ توسعه نهادهای غیردولتی، غیرانتفاعی در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن) یا انجمن‌برای توسعه کسب و کارهای بلاک‌چینی و دوم؛ شناسایی کاربردهای فناوری بلاک‌چین در صنایع و خدمات مختلف و توسعه آن در کشور و منطقه با درجه عمق و نفوذ بیشتر.
بعد از اینکه با همکاری و همراهی 45 نفری در شکل‌گیری و تاسیس انجمن بلاک‌چین و رمزارز ایران گامی باطمانینه اما مستحکم برداشتیم و در تاسیس انجمن بلاک‌چین و رمزارز ایران سهم و نقش خود را ایفا کردم، حالا نوبت به معرفی کاربردهای شناسایی‌شده آن رسیده بود که آن را با طراحی «جشنواره متاورس و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در آن» با همراهی همکاران خوبم در هیات موسس انجمن و سایر نخبگان جامعه کارآفرینی، فناوری و نوآوری دنبال
کنیم.
متاورس به عنوان یک نیروی همگرا برای توسعه هرچه بیشتر فناوری‌های لبه دانشی از جمله بلاک‌چین موقعیتی را ایجاد کرده تا با همکاری یک شرکت پیشگام در هر صنعت یا خدمتی آن را دنبال کرده و توسعه دهیم و پیوسته به شناسایی فرصت‌ها و چالش‌های آن بپردازیم.
درهمین خصوص طرح‌هایی برای دانشگاه و مدرسه متاورسی تا بانکداری و دوقلوهای مقاصد گردشگری و … مطرح شد که امیدوارم روزی یک یک این طرح‌ها را در عمل در جامعه ببینیم.
اما امروز سوال کلیدی این است که برای کاربست‌پذیری بیشتر فناوری بلاک‌چین با هدف پیشرفت و پایداری اقتصادی – اجتماعی بیشتر چه سازوکارهایی وجود دارد؟ برخی از کاربست‌ها به این شرح است:
– در حوزه اثر (سطح) ملی: شفافیت و تحول در عملیاتی‌کردن ماموریت‌های حاکمیتی (دولت‌ها) از راه‌اندازی سیستم‌های شفاف ثبت گرفته تا دریافت و پرداخت مالیات و رای‌گیری‌های ملی و محلی و …
– حوزه اثر (سطح) کسب و کارها: توسعه مدل‌های شفاف سازمانی (سازمان کریستالی)، قراردادهای هوشمند(تسهیل در مشارکت)؛ تسهیل در دریافت و پرداخت‌ها، سرمایه‌گذاری و تامین مالی، توسعه زنجیره تامین و زنجیره ارزش، رشد کسب و کارها از طریق تغییر مدل‌های کسب و کار آن و …
– حوزه اثر (سطح) فردی: فروش آثار هنری دیجیتالی و فیزیکی از طریق NFT و …
در واقع کاربست‌پذیری فناوری بلاک‌چین همه سطوح کار و زندگی فردی، سازمانی و ملی را تحت تاثیر خود گذاشته، و می‌توان با توسعه پروژه‌های متاورسی کاربست‌پذیری نامحدودی را از فناوری بلاک‌چین و سایر فناوری‌های لبه دانشی انتظار داشت.
کاربردهای متقابل فناوری بلاک‌چین و رمزارز در صنایع و خدمات مختلف از جمله نفت و انرژی، بانک و بیمه، بورس و بازار پول و سرمایه، لجستیک، زنجیره تامین و ارزش و خدمات و کشاورزی همه و همه سرفصل‌های بی‌شماری را برای نوآوری و کارآفرینی ایجاد کرده و می‌کند که باید سمت و سوی آن را به سمت پیشرفت و پایداری بیشتر اقتصادی – اجتماعی جهت داد.
البته که این پدیده هم چون سایر پدیده‌ها فقط خیر مطلق نیست.
چالش‌ها و رفتاری‌های این فناوری دغدغه‌هایی را در سطح تنظیم‌گری (رگولاتوری) موضوعات اجتماعی و ناامنی‌ها و کاهش ایمنی‌های بسیاری را ایجاد کرده است که البته فعلا خرد جمعی منافع آن را بیشتر از هزینه‌های آن احصا کرده است.
بنابراین غیر از ترفندهای ذهن ناآرام تبهکاران در به‌کارگیری این فناوری و سایر فناوری‌های نوین در جعل و دزدی و در یک کلام تبهکاری، ناآشنایی افراد سالم و بدون سوءنیت نیز به علت دانش و تجربه کم بشری در این زمینه‌ها، عدم وجود اطلاعات همگن، شرایط نامساعدی را برای به‌کارگیری از بلاک‌چین و محصولات آن ایجاد کرده است که مثل هر پدیده دیگری نیاز به تجربه‌شدن دارد.
از بین رفتن سرمایه مردم کم‌اطلاع یا بی‌اطلاع از طریق کلاهبرداری‌ها یا پروژه‌های پرریسک، بعضا شمایل این فناوری را شبیه به شرط‌بندی نمایش می‌دهد و چون مکتشفان آن در حال سعی و خطا برای رسیدن به آن سوی مرزهای دانشی آن هستند اعتمادها دستخوش نوسان می‌شود.
این دست افراد (با حسن‌نیت و نه تبهکاران) چون خود می‌دانند چه خطراتی در حول و حوش تجربه‌اندوزی پروژه آنها قرار دارد با هوشیاری کامل آن را آزمایش می‌کنند اما عموم مردم بدون دانستن خطرات ممکن به این میدان ورود می‌کنند و بی‌محابا به تجربه‌اندوزی می‌پردازند که می‌تواند به از دست رفتن کل سرمایه کار و زندگی آنها منجر شود.
بنابراین و بدون اینکه این حوزه را دقیقا با شرط‌بندی مقایسه کنیم، باید بدانیم خطرات اولیه آن برای دانشگران و افرادی که علاقه‌مند به تجربه کردن آن هستند بسیار زیاد است که باید با عمومی‌کردن آن نکات تاریکش را به سرعت شناخت و آن را مهار کرد و با تجربه‌اندوزی بیشتر مزایای آن را به مراتب از مضار آن بیشتر کرد تا به عنوان یک ابزار نوین زندگی از آن بهره بیشتری جست.
در نظر داشته باشید فقط کارگران مهاجری در سراسر جهان که دور از خانواده خود کار می‌کنند برای ارسال بخشی از درآمد خود برای خانواده‌های خود در سال 2018 نزدیک به 30 میلیارد دلار هزینه جابه‌جایی پول پرداخت کرده‌اند عددی نزدیک به 7درصد از کل درآمدشان که از کل کمک‌های انسان‌دوستانه جهان به قاره آفریقا بیشتر است.
این تبادل پولی با توسعه رمزارزها در کشورهای مختلف می‌تواند این هزینه‌ها را تا 3درصد در کل کاهش دهد و به این ترتیب سهم بزرگ‌تری از حق‌الزحمه کارگران به خانواده‌هایشان برسد.
این موضوع با کشف رادیم توسط ماری کوری و قرار گرفتن او در معرض تشعشات آن و دچار شدن او به سرطان و مرگ او از همین طریق قابل مقایسه است و همیشه افرادی هستند که با خطر کردن سعی می‌کنند زندگی بهتری برای سایر مردم فراهم کنند و حتما ایشان شایسته بهترین احترامات و قدردانی‌ها هستند.این مقاله را ختم می‌کنم به سوالی که هیات داوران در جلسه دفاع ماری کوری از پایان‌نامه دکترایش درباره کشف عنصر رادیم عنوان کردند و پاسخ او:
– خانم کوری این عنصر رادیم که شما آن را کشف کردید به چه دردی می‌خورد!؟
_ عالیجناب من مکتشف آن هستم و این سوالی است که آینده‌گان با تحقیق بیشتر در مورد کاربردهای آن باید به سوال شما پاسخ دهند.
اما، نگاه آیندگان در مورد استفاده ما از فناوری بلاک‌چین چه خواهد بود؟
برای تهیه بهترین پاسخ برای این سوال، باید به این مسیر پرپیچ و خم ادامه دهیم و با روش‌های مختلف امکان تراوشات ذهنی نوآوران و کارآفرینان در این زمینه را مستعد ایجاد محصولات کاربردی‌تر کنیم و با ترویج و همراهی بیشتر با همه فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو، مواجه شویم و مسیری هموار برای کار و زندگی بهتر فراهم کنیم.
*مدیرعامل گروه مشاوران توسعه کسب و کار سیناپتک
