نگار قیصری – مدل رشد و توسعه زیرساخت‌های اینترنت در ایران به واسطه سیاست‌های بیش از یک دهه قبل دولت‌ها و وزارت ارتباطات که عمدتا نیز دلایل سیاسی داشت، اکنون ایران را در زمره کشورهای انگشت شمار دنیا قرار داده که میزان مشترکان اینترنت سیار در آن اختلاف فاحشی با کاربران اینترنت ثابت دارد.
به گزارش عصر ارتباط، اکنون اما مشکل صرفا مدل اشتباه نحوه دسترسی به اینترنت در ایران نیست و سایر عوامل یعنی عدم سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های اینترنت ثابت و همزمان با آن رشد کاربران، رشد خدمات الکترونیکی و همچنین رشد محتوای مجازی نیز در ایران رخ داد.
اپراتورهای ثابت و سیار و زیرساخت‌های ارتباطی کشور اما با بحران‌های متعدد دیگری نیز در دهه گذشته مواجه شده‌اند که از آن جمله می‌توان به مواجهه مستمر با تورم در تمامی شاخص‌های اقتصادی، کاهش ارزش ریال در برابر دلار، افزایش حقوق و دستمزدها و بحران مهاجرت متخصصان اشاره کرد.
نتیجه همین سیاست‌ها بود که موجب شده است که شرکت مخابرات ایران به عنوان قدیمی‌ترین و بزرگترین اپراتور ثابت کشور، امروز با زیان ماهانه 400 میلیارد تومانی مواجه شود و برای رفع بحران‌های مالی خود و در راهکاری موقت در حال فروش اموال و ساختمان‌ها به منظور پرداخت مطالبات پیمانکاران و کارکنان خود باشد.
اپراتور رایتل نیز با زیان انباشته 1300 میلیارد تومانی مواجه است.
در خصوص دو اپراتور اصلی کشور یعنی همراه اول و ایرانسل نیز آمارهای رگولاتوری و خود اپراتورها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر با کاهش یک سوم ارزش سرمایه‌گذاری‌ها روی زیرساخت‌های نیازمند به توسعه مستمر خود مواجه شده‌اند.
سایر اپراتورهای کوچک ارتباطات ثابت نیز وضعیت مطلوبی نداشته و برخی دچار انحلال شده‌اند و برخی نیز با مشکلات مالی، توسعه‌ای، کیفی و اعتراضات کاربران خود مواجه هستند.
اما این مسایل که امروز در کیفیت و کمیت خدمات اینترنت برخی اپراتورهای ثابت و سیار مشهود شده و شبکه ارتباطی کشور را به مرز اشباع رسانده است، از سال‌ها قبل، بارها هشدار داده شده بود.
از معدود رسانه‌های تخصصی حوزه ارتباطات گرفته تا مدیران اپراتورهای سیار و ثابت، بیش از یک دهه است که در همایش‌ها، نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و مصاحبه‌های رسانه‌ای گرفته تا مکاتبات مستقیم با نهادهایی همچون سازمان رگولاتوری، کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شورای رقابت، رییس جمهور و دیگر نهادهای متولی، نسبت به رویه خطرناک عدم اصلاح تعرفه‌های ارتباطی و تبعات مخرب آن که تا سال‌های آینده گریبان کشور را می‌گیرد و به اختلال و کندی توسعه اقتصادی کشور منجر می‌شود، هشدار داده بودند.
اما همانطور که ذکر شد، به دلایل عمدتا سیاسی در دولت‌های قبل، تعرفه‌های ارتباطی متناسب با واقعیت‌های اقتصادی کشور، اصلاح نشده و سرکوب شد تا اکنون شاهد وضع موجود در کیفیت و کمیت خدمات ارتباطی در کشور باشیم.
این هشدارها و درخواست‌ها برای اصلاح تعرفه‌ها همگام با رشد بی‌توقف تورم در کشور نیز در حالی صورت می‌گیرد که شاهد افزایش قیمت روزانه و گاه افسارگسیخته برخی کالاها و خدمات هستیم و تعرفه خدماتی نظیر آب و برق و گاز به شکلی مرسوم همه ساله دستخوش تغییرات می‌شود.
به عبارت دیگر افزایش تورم، افزایش نرخ حقوق و دستمزد، افزایش نرخ دلار و از سوی دیگر سرکوب تعرفه‌های ارتباطات در کشور موجب شد تا اپراتوری همچون پارس آنلاین از ادامه فعالیت انصراف دهد، برخی اپراتورها همچون رایتل با زیان انباشته مواجه شوند، شرکت مخابرات ایران به فروش اموال خود بیفتد و اپراتورهای بزرگی همچون همراه اول و ایرانسل نیز با کاهش ارزش سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های خود مواجه شوند.
اگرچه در نگاه نخست دود این سیاست‌های تعرفه‌ای به چشم اپراتورهای کشور رفته است، اما در فاز بعدی کاربران و اقتصاد کشور (به ویژه در مناطق محروم و کم‌بازده برای اپراتورها) که بیش از پیش به زیرساخت‌های ارتباطی نیاز دارند نیز متضرر شده و با ادامه این رویه، دیگر این تنها اپراتورها نیستند که با زیان و ورشکستگی مواجه می‌شوند بلکه کل کشور و کسب‌وکارهای مرتبط به زیرساخت‌های ارتباطی با کمبود ارایه‌دهندگان خدمات و در راس آن مناطق محروم و کاهش کیفیت خدمات مواجه شده و خسارت خواهند دید.
با این تفاسیر هفته قبل سرانجام وزارت ارتباطات با افزایش 34درصدی نرخ اینترنت موافقت کرد. اقدامی قابل درک و گریزناپذیر که اگر همزمان و هماهنگ با رشد نرخ تورم از سال‌های قبل رخ می‌داد، چه بسا نیازی به ایجاد حساسیت‌های عمومی و گاه سیاسی و افزایش تعرفه تا این سقف نبود.
اگرچه تغییر قیمت‌ها با اخذ تعهداتی از سوی اپراتورها انجام شد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- افزایش سایتهای نسل پنجم به ۱۰ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳
2-افزایش پوشش نسل چهارم در کشور به ۹۶ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳
3-افزایش 30 درصدی میانگین سرعت اینترنت در 6 ماه آینده
وزارت ارتباطات همچنین در پیامکی اعلام کرد: «بسته اینترنتی رایگان اهدایی دولت از ۱۲ دی فعال می‌شود.
بر اساس اعلام این وزارتخانه افراد می‌توانند برای فعال‌سازی بسته اینترنت رایگان اهدایی دولت، از تاریخ ۱۲ دی ماه به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند به آدرس my.gov.ir مراجعه و شماره پیش فرض خود را انتخاب کنند.
اینترنت رایگان به همه به ازای هر کد ملی تعلق می‌گیرد و جزئیات بسته اینترنت رایگان متعاقباً اعلام می‌شود.»
بار دیگر تاکید می‌شود، مساله حمایت از افزایش قیمت هیچ کالا و خدماتی نیست، بلکه مساله مواجهه با واقعیت‌های تورمی و مخاطراتی است که در آینده حوزه ارتباطات و اقتصاد کشور را در معرض تهدید قرار می‌داد و چالش‌هایی به مراتب بزرگتر ایجاد می‌کرد.
