عصر ارتباط – “ستاد” واژهای جنگی است و این روزها، ستاد وزارت کشور برای برگزاري سه انتخابات: 1) سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، 2) دومین انتخابات میاندورهای و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری، بهعلاوه 3) ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا؛ در هماهنگی با ستادکرونا و صدها ستاد یاریرسان به نامزدهای این سه نوع انتخابات بسیج شدهاند تا در روز جمعه ۲۸ خرداد ماه امسال (1400) نخستین انتخابات کشور را تحت نظارت فراقوهای ساترا برگزار کنند؛ در حالی که هزاران نامزد این سه انتخابات، این شانس را دارند که به کمک وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به جای هزینه کردن برای رزرو سالنهای تبلیغاتی گرانقیمت، بهطور رايگان از بستر شبکه ملی اطلاعات با شهروندان به گفت و شنود بنشینند و شهروندان نیز مجانی از بستهای اینترنتی، به این منظور استفاده کنند.
روز دوشنبه سوم خرداد 1400، محمدجواد آذریجهرمی در صفحه اینستاگرام خود از طرح ارايه بسته یک ماهه هفت گیگابایتی اینترنت رایگان برای استفاده همه شهروندانِ دارای کدملی معتبر در دوران انتخابات مورد بحث، خبر داد. ثبتنام برای دریافت این بسته رایگان از روز دوشنبه سوم خرداد برای افرادی که کد ملیشان به صفر (0) یا یک (1) ختم میشود، آغاز شد و متقاضیان ثبتنام به وبگاهِ ictgifts.ir راهنمایی شدند. پنجره سامانه ثبتنام، ظرف یک هفته باز است و به نوبت (به ترتیب فزاینده آخرین عدد کدملی) به شهروندان امکان نامنویسی میدهد.
ابتکار عملِ ارايه بستههای اینترنتی رایگان، از آنِ ستاد ملی کرونا برای حفظ سلامت مردم در روزهای مبارزات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری دولت سیزدهم است، تا تبلیغات ایشان به جای ارايه در سالنهای سرپوشیده، در بستر شبکه ملی اطلاعات ارايه شود. بنابراين ستاد ملی کرونا با صدور دستوراتی به ستادهای انتخاباتی از این ستادها خواسته است از بستر شبکه ملی اطلاعات حداکثر استفاده را بکنند و از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم درخواست كرده که تسهیلات ارايه این بستههای رایگان اینترنتی را فراهم آورد.
اما ساترا، بیکار ننشسته و دستورالعمل فعالیت انتخاباتی از طریق رسانههای صوت و تصویر فراگیر را صادر و چنین توجیه كرده است که: «در راستای جلوگیری از فریب افکار عمومی و انتشار محتوای جعلی، ایجاد شفافیت، امکان انتخاب آزادانه بدون سوگیری، فضای رقابت انتخاباتی سالم و بهرهمندی تمامی نامزدهای انتخابات از رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی برای فعالیتهای انتخاباتی، با توجه به اثرگذاری بیبدیل این رسانهها در انتخابات و رخدادهای سیاسی و اجتماعی کشور، دستورالعمل “فعالیت انتخاباتی رسانههای صوت و تصویر فراگیر” به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ میشود.» پس از این مقدمه توجیهی، 21 ماده شبهقانونی میآیند به این شرح:
«ماده ۱- در این مقررات، واژهها و عبارات در معانی مشروح زیر به کار میرود:
- 1. ساترا: «سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» وابسته به «سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران»؛
- 2. فعالیت انتخاباتی: مجموعهای از فعالیتهایی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در جهت معرفی و اشاعه شخصیت، ایده، نگرش، انتقادات، پیشنهادات و برنامههای نامزد انتخاباتی یا گروه، حزب، جریان و جبهه سیاسی، در جریان انتخابات انجام میشود؛
- 3. رسانه کاربرمحور: دارنده مجوز فعالیت رسانه صوت و تصویر فراگیر از ساترا که امکان بارگذاری محتوا توسط کاربر را برای انتشار فراهم میکند و رسانه محتوای بارگذاری شده را صرفا ساماندهی میکند؛
- 4. رسانه مجاز: به رسانه کاربرمحور دارای تاییدیه فعالیت انتخاباتی، در این دستورالعمل رسانه مجاز گفته میشود.
ماده ۲- رسانههای کاربرمحور متقاضی فعالیتهای انتخاباتی میبایست تقاضای خود را برای دریافت تاییدیه فعالیت انتخاباتی به ساترا اعلام کنند.
ماده ۳- فعالیت انتخاباتی فقط برای رسانههای مجاز و با رعایت حدود و ثغور این دستورالعمل امکانپذیر است.
ماده۴- رسانه مجاز موظف است در صورت تقاضای رسمی نامزد انتخابات یا نماینده وی، پس از احراز هویت نامزد از طریق لیست رسمی وزارت کشور و معرفی رابط انتشار محتوا از سوی متقاضی، صفحه رسمی به نام نامزد و با درج نشان «صفحه رسمی» ایجاد کند.
تبصره۱- خدمات ایجاد کانال رسمی میبایست به صورت رایگان ارايه شود.
تبصره۲- رسانه مجاز در بخش شرایط استفاده، ملزم به دریافت تایید رعایت کردن ضوابط مربوط به رسانه مجاز و این دستورالعمل توسط ایجادکننده حساب کاربری است.
ماده۵- رسانه مجاز میتواند در صورت تقاضای نامزد یا نماینده رسمی وی، نسبت به پذیرش تبلیغات و انتشار محتوای تبلیغاتی نامزد در رسانه اقدام کند.
تبصره ۱- شرایط و هزینه دریافت سفارش تبلیغات باید به صورت شفاف و یکسان برای نامزدهای مختلف اعلام شود.
تبصره ۲- رسانه موظف است در صورت تقاضای هریک از نامزدها یا نماینده رسمی ایشان، طبق شرایط و هزینه اعلام شده نسبت به پذیرش و انتشار تبلیغات وی در رسانه اقدام نماید.
تبصره ۳- فعالیتهای تبلیغاتی در رسانه نباید از حدی تجاوز کند که عرفا رسانه کارکرد اصلی خود را از دست بدهد.
ماده۶- رسانه مجاز ملزم است نشان «محتوای انتخاباتی» را برای تمایز تبلیغات انتخاباتی از سایر محتواهای انتشاریافته در رسانه، به نحو زیر به محتوای انتخاباتی الصاق نماید:
الف- درج نشان محتوای انتخاباتی در ابتدای متن عنوان محتوا؛
ب- درج نشان محتوای انتخاباتی در حاشیه تبلیغات منتشر شده در رسانه اعم از بنر یا تبلیغ پیشنمایش؛
ج- درج نشان محتوای انتخاباتی پیش از پخش ویديوی تبلیغ انتخاباتی به مدت حداقل یکونیم ثانیه.
ماده۷- رسانه مجاز علاوه بر اعلام هویت نامزد سفارشدهنده در ویديو تبلیغات انتخاباتی، ملزم به درج نام و هویت نامزد ذیل محتوای ویديویی یا درون محتوای مذکور است.
ماده۸- هرگاه در رسانه مجاز، مطالبی مشتمل بر توهین یا افترا یا خلاف واقع نسبت به نامزد مشاهده شود، ذینفع حق دارد پاسخ آن را ظرف مدت ۷۲ ساعت کتبا برای آن رسانه ارسال کند و رسانه موظف است ظرف مدت ۲۴ ساعت پس از وصول پاسخ در شرایط برابر در مواردی نظیر محل قرارگیری، مدت زمان و کیفیت انتشار اصل محتوای منتشر شده، پاسخ را رایگان منتشر کند به شرط آنکه جواب از دو برابر اصل تجاوز نکند.
تبصره۱- درصورت اختلاف بین رسانه و نامزد مرجع تشخیص ساترا است.
تبصره۲- اقدامات موضوع این ماده نافی اختیارات شاکی در جهت شکایت به مراجع قضایی نیست.
ماده۹- نامزد میتواند خلاف واقع بودن محتوای مربوط به خود را به رسانه مجاز اعلام نماید. در صورتی که رسانه قادر به احراز نادرست بودن محتوای مذکور نباشد، ملزم است برچسبی مبنی بر «خلاف واقع بودن این محتوا از طریق اعلام نامزد انتخاباتی» را در محتوا درج کند.
ماده۱۰- چنانچه رسانه مجاز بخواهد تبلیغاتی براساس تاریخچه بازدید و علاقه کاربر برای وی نمایش دهد، میبایست در بخش «شرایط استفاده» به آگاهی کاربر برساند و موافقت کاربر را اخذ کند.
ماده۱۱- رسانه مجاز ملزم به ایجاد بخشی برای انتشار محتوای سواد رسانهای و انتشار محتوای ارايه شده توسط ساترا به منظور آگاهسازی کاربران جهت حضور و مشارکت موثر و مفید در فعالیتهای انتخاباتی است.
ماده۱۲- رسانه مجاز میبایست علاوه بر قرار دادن عنوان «تخلف محتوای انتخاباتی» در بخش سامانه گزارشدهی تخلفات محتوا، گزارش تخلفات تبلیغات انتخاباتی را با فوریت رسیدگی کرده و در صورت درخواست ساترا نتایج را شامل تعداد گزارشها، نتیجه رسیدگی و اقدام رسانه را به ساترا گزارش کند.
ماده۱۳- اجرای نظرسنجی راجعبه انتخابات، موقوف به درج اجراکننده نظرسنجی و دوره زمانی اجرای آنهاست.
تبصره ۱- انتشار نتایج میانی نظرسنجی ممنوع است و باید در بازههای مشخصشده توسط رسانه اعلام شود. یعنی هنگام شرکت کردن کاربر در نظرسنجی نتیجه آن به کاربر اعلام نشود، بلکه در بازه مشخص (حتی روزانه) نتایج با شروط این ماده اعلام شود.
تبصره ۲- انتشار نظرسنجیها یک روز قبل از انتخابات ممنوع است.
ماده ۱۴- رسانه مجاز موظف است به محض شناسایی روباتهای منتشرکننده محتوای جعلی، آنها را مسدود نماید.
ماده۱۵- رسانه مجاز موظف است محتوای فعالیت انتخاباتی را حداقل تا سهماه پس از انتخابات ذخیره و نگهداری کند و گزارش عملکرد خود را به ساترا ارايه دهد.
ماده۱۶- در صورت احراز تخلف انتخاباتی حساب کاربری، رسانه مجاز حسب مورد موظف به تذکر، اخطار، حذف محتوا، ایجاد محدودیت امکان استفاده از خدمات یا مسدودسازی حساب کاربری است.
ماده۱۷- فروش یا اشتراکگذاری اطلاعات و دادههای گردآوریشده کاربران توسط رسانه ممنوع است.
ماده۱۸- رسانه مجاز ملزم به رعایت بازه تبلیغات رسمی کشور و توقف فعالیت ۲۴ساعت پیش از شروع اخذ رای میباشند.
ماده۱۹- اعلام نتایج انتخابات، پیش از اعلام نتایج آرا از مراجع رسمی توسط رسانه، ممنوع است.
ماده۲۰- محتوای انتخاباتی انتشاریافته در رسانهها با محوریت موضوعات زیر ممنوع است:
- 1. انتشار هرگونه سند یا اخبار طبقهبندی شده در سطح محرمانه به بالا؛
- 2. ارايه موارد خلاف واقع و تحریفشده حوادث و وقایع نظام جمهوری اسلامی و تاریخ انقلاب اسلامی ایران یا تطهیر و تحریف دوره پهلوی؛
- 3. القاي غیرسالم و بیاعتبار بودن فرایندهای تایید صلاحیت نامزدها، انتخابات و فرایندهای تصمیمگیری در کشور؛
- 4. تفرقهپراکنی بین گروههای جامعه با تحریک احساسات مردم و تلاش برای افزایش واکنشهای تند؛
- 5. بزرگنمایی یا دامنزدن به شایعات با هدف ايجاد ترس از ابتلا به کرونا در پی شرکت در انتخابات؛
- 6. تضعیف امید و اعتماد مردم به آینده اسلام و نظام جمهوری اسلامی؛
- 7. تبلیغ توسعه در سایر کشورها با هدف القاي یأس و ناامیدی در اقشار مختلف؛
- 8. انتشار هرگونه محتوایی که به نوعی موید دخالت در انتخابات یا بهنحوی حمایت از سیاستهای مداخلهجویانه کشورهای دیگر بهطور خاص استکباری باشد؛
- 9. پیشنهاد خرید و فروش رأی به هر نحو.
ماده ۲۱- ساترا بر حسن اجرای این دستورالعمل نظارت کرده و با متخلفان وفق مقررات ابلاغی خود از طریق کمیته رسیدگی به تخلفات برخورد خواهد کرد».
آری، همانا که «ستاد» واژهای جنگی است و حضور صلحآمیز چندین و چند ستاد در عرصه عمومی و گستره شبکه ملی اطلاعات، نیاز به مقررات فراقوهای دارد!