عصر ارتباط –
خردسالان دیجیتال: مهارتهای فناورانه برای کودکان 2 تا 5 سال
آسیه فروردین-. خردسالان امروزی در دنیایی بزرگ میشوند که در آن فناوری آنقدر فراگیر شده که برای آنها عادی است. به همین دلیل، مهم است بپذیریم که ما مسوولیت آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات به کودکان را داریم، زیرا «آنها بیشتر از ما میدانند» یا «به هر حال، یاد میگیرند چگونه از آن استفاده کنند». آنجلا مک فارلین، در یک سخنرانی در کنفرانس Naace 2009، این اسطوره «بومی دیجیتال» را به چالش کشید. به گفته وی، اگرچه یک سوم از کودکان موردمطالعه او، واقعا با فناوری درگیر بودند اما بخش قابل توجهی اصلا با آن درگیر نبودند و واقعا نمیدانستند چگونه از فناوری استفاده کنند. بنابراین ما باید به فرزندان خردسال خود درباره فناوری آموزش دهیم تا همه با آن درگیر شوند.
- فرصتی برای بازی کردن
همانطور که «علامت گذاری»، مقدمهای برای نوشتن است، استفاده بازیگوشانه از فناوری نیز مقدمهای برای استفاده هدفمندتر و جهتدارتر است. بنابراین باید به خردسالان فرصتهایی داده شود تا قبل از استفاده رسمیتر از فناوری، در بازی خود از آن استفاده کنند. به عنوان مثال، دوربینهای دیجیتالی را میتوان در اختیار کودکان قرار داد تا از آن در هر زمان و هر کجا که بخواهند استفاده کنند. در طول این بازی، بچهها وقتی آماده باشند، خودشان متوجه میشوند دوربینها چگونه کار میکنند و این امر ممکن است توسط یک بزرگسال با استفاده از پرسشهای باز مانند: «وقتی فشار میدهی، چه اتفاقی میافتد؟»، «چگونه میبینی؟»، پشتیبانی شود. در این مرحله، مهم است عکسهایی که کودکان میگیرند، عکسهایی باشند که خودشان انتخاب میکنند، نه عکسهایی که توسط یک بزرگسال هدایت میشوند.
تنها زمانی که کودکان بتوانند با اطمینان از دوربینها استفاده کنند، مربیان باید عکسهایی را به کودکان پیشنهاد کنند. در این مرحله، دوربینها بخشی از تدارک مداوم این تنظیمات میشوند. سپس کودکان باید فعالانه تشویق شوند تا هر زمان که نیاز به عکس گرفتن دارند، به عنوان مثال، برای ثبت چیزی که ساخته یا به دست آوردهاند، از دوربین استفاده کنند. در طول سال، میتوان طیف وسیعی از فناوریها را به کودکان معرفی کرد مانند فلزیاب، ذرهبینهای دیجیتال، اسباببازیهای قابل برنامهریزی، ضبطکنندههای MP3، دوربینهای ویدئویی و البته کامپیوتر با نرمافزار مناسب. بنابراین، تا پایان سال، کودکان باید طیف وسیعی از فناوریها را در چارچوب تدارکات مستمر مهدکودک در دسترس داشته باشند تا هر زمان که بخواهند برای اهداف خود استفاده کنند.
- یادگیری با ایفای نقش
در حالی که کودکان، در حال توسعه درک خود از این فناوریها هستند، مربیان باید توجه آنها را به فناوریهای دنیای اطرافشان از تلفنهای همراه تا گذرگاههای عابر پیاده، جلب کنند. این مربیان همچنین باید با نشان دادن اینکه بزرگسالان از فناوری برای اهداف خود استفاده میکنند، از طریق صحبت کردن با کودکان در مورد ارزشی که برای این استفاده قائل هستند، یک الگوی نقش مثبت ارائه کنند. به این ترتیب، کودکان فناوری را بهگونهای میبینند که برای مقاصد واقعی استفاده میشود و درک میکنند که فناوریها، ابزارهایی هستند که در مواقع موردنیاز استفاده میشوند. آنها نسبت به فناوری و انگیزه استفاده از آن، در حال حاضر و در آینده، تمایل مثبت پیدا میکنند.
ایفای نقش، بین دنیای کودکان و محیط، پیوند ایجاد میکند. این امر، یک عنصر حیاتی در محیط یادگیری است و کودکان را درگیر بازیهایی میکند که بازتاب زندگی آنهاست و به آنها برای تجربه و بازآفرینی نقشها، احساسات و روابط، فرصت میدهد. مهمتر از همه، این فرصت را برای کودکان فراهم میکند تا از ابزارها استفاده کنند، از جمله ابزارهای تکنولوژیکی که در دنیا درباره آنها میبینند. هنگام ایفای نقش، کودکان میتوانند کنترل این ابزارها را در دست بگیرند و در مورد آنها و جایگاهشان در جهان بیاموزند، بدون اینکه نیاز به دانستن یا یادگیری نحوه کار با فناوری داشته باشند. بنابراین ایفای نقش باید با دقت و شامل تمام فناوریهای مناسبی باشد که فرد در زندگی واقعی با آن سروکار دارد.
- سن کودک و استفاده از فناوری
همانطور که قبلا گفته شد، خوانش سریع موضوعات توسعه، احتمال دارد خواننده را گیج کند تا اینکه بیشتر نقش آموزشی داشته باشد. صاحبنظران بیان میکنند کودکان در 22 تا 36 ماهگی به فناوری اطلاعات و ارتباطات علاقه نشان میدهند و به دنبال کسب مهارتهای اساسی در روشن کردن و راهاندازی برخی از تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. آنها در 30 تا 50 ماهگی و سپس در 40 تا 60 ماه به بالا، میدانند چگونه با تجهیزات ساده کار کنند. کودکان، ماهها از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای انجام عملکردهای ساده مانند انتخاب یک کانال از طریق کنترل از راه دور تلویزیون استفاده میکنند. با این حال، میتوان استدلال کرد استفاده از کنترل از راه دور تلویزیون، با تمام این جملات مطابقت دارد! بنابراین ارزیابی پیشرفت کودکان با استفاده از آنچه قبلا توضیح داده شد، مفیدتر است.
کودکان، ابتدا با فناوریها، «بازی» خواهند کرد و کاری که انجام میدهند و نحوه انجام کار را بررسی میکنند. سپس از این فناوریها برای طیف وسیعی از اهداف استفاده مینمایند. در نهایت، کودکان استفاده از فناوریها را از تدارک مستمر انتخاب میکنند و خودشان درباره زمان و نوع فناوریها تصمیم میگیرند و این استفاده، معنادار و هدفمند خواهد بود. زمانی که کودکان باید از کدام فناوری استفاده کنند و اینکه چه زمانی، باید دستیابی به هدف یادگیری اولیه را درنظر گرفت، مهم است.
- ایمن بازی کردن
توجه به مسائل بهداشتی و ایمنی بسیار مهم است. در این زمینه، حداقل سه نکته باید مدنظر قرار گیرد:
- این کار، بخشی از وظیفه قانونی است که هر منبعی را که از آن استفاده میکنیم، ارزیابی و آن را به طور منظم بررسی کنیم تا اطمینان حاصل شود خطرات آن، برای کودکان به حداقل میرسد. هنگام استفاده از فناوری، یادآوری نکات زیر مفید است:
- هرگز نباید به کودکان اجازه داد با باتریهای قابل شارژ کار کنند.
- زمانی که از باتریهای قابل شارژ استفاده میشود، پوشش باتری باید در جای خود پیچ شود.
- باید باتریهای از کار افتاده را جدا و کابل برق را تا حد امکان به تجهیزات نزدیک کرد.
- ایستگاههای کاری کامپیوتر باید از نظر ارگونومیکی برای کودکانی که از آنها استفاده میکنند، مناسب باشند.
- اگر کودکان از اینترنت استفاده میکنند، باید با خیال راحت این کار را انجام دهند.
- باید رفتارها و رویههایی را تنظیم کرد که کودکان را هنگام استفاده از اسباببازیها و منابعی که دارای فناوری هستند، ایمن نگه دارد. این، یعنی:
- الگوسازی/ گفتوگو کردن مربیان از طریق رفتارهای ایمن با کودکان
- فقط بزرگسالان باید دوشاخه و پریز برق را لمس کنند.
- کودکان، باتریهایی را که هرگز قابل شارژ نیستند، فقط تحت نظارت یک بزرگسال به کار برند.
- استفاده معمولی از یک برنامه کامپیوتری باید در هر زمان به 10 تا 20 دقیقه محدود شود.
- کودکان باید رفتارهایی را بیاموزند که هنگام استفاده از اینترنت، آنها را ایمن نگه دارد.
- باید رفتارها و رویههایی را تنظیم کرد که تضمین میکنند اسباببازیها و منابعی که فناوری را در خود جای دادهاند، خراب نشوند. این، یعنی:
- کودکان یاد میگیرند هنگام استفاده از دوربین دیجیتال یا فیلمبرداری باید از بند مچ/ گردن استفاده کنند.
- کودکان یاد میگیرند همه اسباببازیها و منابعی که دارای فناوری هستند، دور از آب نگهداری شوند (به جز آن دسته از اسباببازیهایی که برای استفاده در آب طراحی شدهاند.)
- منابع معمولا پس از استفاده باید به محل تعیینشده بازگردانده شوند.
- مربیان درباره استفاده دقیق از اسباببازیها و منابع صحبت میکنند.
- پنج سالگی و اهداف یادگیری اولیه فناوری
تفسیر هدف یادگیری اولیه برای ICT، نیاز به تفکر دقیق دارد. مهم است به یاد داشته باشید اهداف یادگیری اولیه، اهدافی هستند که کودکان، زمانی که پنج ساله هستند، به آنها دست پیدا میکنند. این کار، پیامدهای بسیار واقعی برای تفسیر ما از هدف یادگیری اولیه در حوزه ICT دارد، زیرا مانند تعدادی دیگر از اهداف یادگیری اولیه، تفسیر آن، ذهنی است. مشاهده یک کودک سه ساله با استفاده از فناوریهای روزمره و علامت زدن، به عنوان دستیابی به هدف یادگیری اولیه، بسیار آسان است. با این حال، قبل از انجام این کار، پزشکان باید در نظر بگیرند بیشتر کودکان پنج ساله، چگونه از فناوریهای روزمره استفاده و آنها را درک میکنند تا آن را با کودکی که اخیرا مشاهده کردهاند، مقایسه کنند و تصمیم بگیرند آیا درک کودک سه ساله از فناوریها به همان اندازه است یا خیر. تقریبا در هر موردی، درک کودک سه ساله به اندازه یک کودک پنج ساله، پیچیده و دقیق نخواهد بود و بنابراین کودک سه ساله، به هدف یادگیری اولیه برای ICT دست نمییابد.