دولت‌ها عامل محوری در توسعه نسل پنجم

عصر ارتباط – فرحناز سپهری – اپراتورهای موبایل و وزارت ارتباطات در سال‌های پیش رو بخشی از تلاش، سرمایه، امکانات و زیرساخت‌های خود را به توسعه فناوری نسل پنجم موبایل اختصاص داده‌اند که یک فناوری تحول‌آفرین در صنایع مختلف و به طور کلی شتاب‌دهی به اقتصاد دیجیتال محسوب می‌شود.
توسعه این فناوری اما همچون دیگر فناوری‌های نوین با چالش‌های خاص خود در دنیا مواجه است. کشور ما اما علاوه بر این چالش‌های مرسوم با موانع و مشکلات تحریمی، نرخ ارز، توجه به بومی‌سازی و ساختارهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نیز مواجه است.
در همین خصوص با «فیلیپ رودریگز» یک فعال شبکه‌های مخابراتی و متخصص در فناوری نسل 5 گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در این گفت‌وگو علاوه بر پرداختن به مسایل و چالش‌های توسعه این فناوری پیشرفته در دنیا، در خصوص نقش دولت‌ها در پیشبرد 5G سخن گفت. وی معتقد است که طیف گسترده‌ای از اصلی‌ترین امکاناتی که باید ارایه شود در اختیار دولت‌هاست و نکته کلیدی این است که در واقع اجازه دهیم کسب و کارها از انواع طیف‌ها برای خود استفاده کنند. کما اینکه در همین راستا ایالات متحده به طیف CBRS (از نظر فنی 150 مگاهرتز و در ایالات متحده است و می‌تواند برای شبکه‌های تلفن همراه خصوصی استفاده شود) چنین اجازه‌ای می‌دهد. آلمان نیز دارای باند طیف خصوصی است همین‌طور انگلستان، ژاپن و استرالیا. باید اشاره کنم این موارد در همه جا در دسترس نیست اما یک عامل کلیدی برای برخی موارد استفاده صنعتی است.
متن گفت‌وگوی عصر ارتباط با «فیلیپ رودریگز» کارشناس 5G را در ادامه بخوانید.

درابتدا لطفا آماری از پوشش اینترنت 5G در دنیا ارایه دهید و اینکه کدام کشورها در این زمینه پیشرو هستند؟

ابتدا باید فناوری 5G را به دو زیرمجموعه تقسیم کنیم: 5G SA و 5G NSA.
5G NSA روشی است که اپراتورها می‌توانند از مزایای فناوری‌های 5G بدون اختلال و محدودیت در شبکه اصلی که سال‌ها در حال اجرا بوده، بهره ببرند؛ به طوری که اکثر شبکه‌های مستقر از آن استفاده می‌کنند. این برای گوشی هوشمند شما کافی است تا نماد 5G را نشان دهد. طبق اطلاعات من، این فناوری‌ها در حدود 160 تا 170 اپراتور در حدود 60 کشور به کار گرفته شده‌اند.
از طرفی 5G SA همانند پذیرش فناوری‌های اینترنتی در پلتفرم‌های ارتباطی ما به عنوان یک تحول است. یک روند طولانی مدت که با VoIP (صدا روی پروتکل اینترنت) شروع شد و اکنون با استفاده از رابط‌های برنامه (API) برای برقراری ارتباط بین سرویس‌ها، به طور کامل در حال تغییر است. همانند سرویس‌هایی مانند آمازون یا استفاده از گوگل، این فناوری فقط کمی‌بیشتر از 20 اپراتور در 16 کشور 5G SA مستقر شده است.

آیا نگرانی‌هایی که در خصوص خطرات 5G برای سلامتی مطرح می‌شود صحت دارد و آیا این نظریه درست است؟

خیر، خطر سلامتی مرتبط با فناوری 5G وجود ندارد. موج رادیویی از نظر ساختاری با امواج رادیویی بی‌سیمی‌که ما در معرض آن قرار می‌گیریم تفاوتی ندارد. با توجه به نگرانی‌های عمومی، مطالعاتی وجود دارد که ثابت می‌کند 5G ایمن است. اگر واقعا 5G را با فناوری‌های 2G مقایسه کنیم، می‌توان استدلال کرد که 5G می‌تواند حتی ایمن‌تر باشد زیرا به دلیل متراکم شدن گره‌های رادیویی/برج‌ها به انرژی کمتری نیاز داریم.
بنابراین نسل 5 بسیار ایمن است. در عین حال که توصیه من برای افرادی که نگران هستند، همیشه این است که فاصله بین سر (گوش) و تلفن خود را به حداکثر برسانند.

اما طبق آخرین اخبار، به دلیل نگرانی صنعت هوانوردی و برخی مشکلات 5G در رادارهای هواپیما، توسعه 5G در آمریکا یک سال به تعویق افتاد. آیا به نظر شما شبکه‌های 5G مشکلات حل نشده‌ای دارند؟

به هیچ وجه. اساسا این مشکل به دلیل ارتفاع‌سنج در برخی از هواپیما‌ها ایجاد می‌شود که دارای دستگاه قدیمی‌است و می‌تواند به تداخل فرکانس رادیویی حساس باشد. از این رو برخی از اپراتورهای آمریکایی فرکانس بسیار نزدیک برای آنهایی قرار می‌دهند که ارتفاع‌سنج روی آنها کار می‌کند و با ارتباط 5G و تشخیص فاصله از زمین، ازطریق سیستم خود تشخیص می‌دهد.
در عین حال که ممکن است مشکل به خودی خود ایجاد نشود و این تنها به عنوان یک اقدام احتیاطی است. از طرفی هواپیماها با ارتفاع‌سنج‌های بهتر که تنظیم می‌شوند این مشکل را نخواهند داشت.

چه صنایعی در خط مقدم از 5G بهره‌مند هستند و می‌توانند بیشترین استفاده از این فناوری را ببرند؟

با توجه به بازخوردهایی که دریافت می‌کنیم، معتقدم 5G بیشتر برای بخش تولید و لجستیک مفید خواهد بود، زیرا این صنایع می‌توانند موارد استفاده بیشتری از انقلاب صنعتی چهارم (Industry 4.0) را به کار گیرند و با ایجاد اتصال بهتر و مطمئن‌تر، عملیات خود را تسهیل کنند.
از سوی دیگر ما احتمالا بیشتر و بیشتر AR/VR را با دستگاه‌هایی خواهیم دید که به ما امکان می‌دهند تا تجربه خود را از جهان مشاهده کرده و افزایش دهیم مثل روبات‌ها و رانندگی خودران. من در آینده نزدیک روزی را می‌بینم که کالاهای‌مان را با یک روبات تحویل خواهیم گرفت و تاکسی خودران سوار می‌شویم و این اساسا در زیرساخت 5G اجرا خواهد شد.

از نظر شما مزایای 5G نسبت به نسل‌های قبلی چیست؟

مزایایی که می‌توان به آنها اشاره کرد این موارد هستند:
– ظرفیت بیشتر شبکه (شامل کاربران /دستگاه‌ها و توان عملیاتی بیشتر)
-پشتیبانی از توان عملیاتی بالاتر و تاخیر کمتر (زمانی که یک بسته باید برای رسیدن به مقصد از/به ارسال یا دریافت شود)
– و در یک کلام ارتباطات فوق‌العاده قابل اعتماد است. 5G قابلیتی را برای ما به ارمغان می‌آورد که به طور بالقوه موارد استفاده زیر را فعال می‌کند:
– کنترل ماشین‌ها از راه دور
– پزشکی از راه دور
– انتقال ویدیو در زمان واقعی

پیچیدگی و تنوع مشخصات 5G یکی از چالش برانگیزترین مشکلات در توسعه این نسل است. نظر شما در این خصوص چیست؟

البته این مساله بستگی دارد به ارایه‌دهندگان خدمات برای پیمایش مشخصات و دانستن آنچه باید انجام دهند و اولویت‌بندی الزامات فنی که باید استفاده ‌شود. موارد استفاده پیچیده معمولا بر اساس نیاز تجاری انجام می‌شود. اما تغییر برای 5G SA و فناوری زیربنایی، این انتقال را با مشکل مواجه می‌کند، زیرا برای کار و اجرا به مهارت‌های جدیدی نیاز داریم. انتقال فراخوانی به زیرساخت‌های میکروسرویس است که انتقال آن آسان نیست، اما تحول‌آفرین خواهد بود و به ارایه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا API بیشتری را ارایه دهند و این مساله امکان ایجاد سرویس‌های جدید را فراهم می‌کند.

از نظر شما چالش‌های ارتقا به نسل پنجم و بالاتر چیست؟ (هزینه – دانش فنی – تجهیزات و سایر موارد)؟

تغییر به طیف جدید نسل پنجم و سخت‌افزار جدید رادیویی و برای مورد خاص 5G SA یک شبکه هسته جدید نیاز دارد. این نیاز به سرمایه‌گذاری در طیف مختلف تجهیزات دارد. باید در این راستا رادیوهای جدید را مستقر کرد، اینجاست که Open RAN یعنی استفاده از معماری باز و اجرای دستگاه‌های رادیویی روی یک مرکز داده معمولی می‌تواند به کاهش این هزینه هنگفت کمک کند.باید اشاره کنم ورای 5G SA، هسته‌ای کاملا متفاوت با فناوری‌های جدید ارایه می‌شود، چیزی که فناوری‌های بومی‌ ابری نامیده می‌شود. این بدان معناست که یک اپراتور همان نوع زیرساخت را مانند یک برنامه کاربردی در وب اجرا می‌کند که دارای تغییری بزرگ است که نیاز به توسعه و مهارت‌های جدید دارد. این انتقال دشوار است، اپراتورها از ابزارهای سخت‌افزاری به نوعی حجم‌های کاری مجازی‌سازی‌شده و در عین حال به یک نوع حجم کاری می‌روند که هم تحول‌آفرین و هم دشوار است.

در حال حاضر از طرف دولت‌ها در کشورهای پیشرو در این فناوری چه امکاناتی در اختیار اپراتورهای این حوزه قرار می‌گیرد و نقش دولت‌ها در این خصوص چیست؟

واقعیت این است که اکنون طیف گسترده‌ای از اصلی‌ترین امکاناتی که باید ارایه شود در اختیار دولت‌هاست و نکته کلیدی این است که اجازه دهیم کسب و کارها از انواع طیف‌ها برای خود استفاده کنند. کما اینکه در همین راستا ایالات متحده به طیف CBRS (از نظر فنی 150 مگاهرتز و در ایالات متحده است و می‌تواند برای شبکه‌های تلفن همراه خصوصی استفاده شود) چنین اجازه‌ای می‌دهد. آلمان نیز دارای باند طیف خصوصی است همین‌طور انگلستان، ژاپن و استرالیا. باید اشاره کنم این موارد در همه جا در دسترس نیست اما یک عامل کلیدی برای برخی موارد استفاده صنعتی است.

با توجه به زمزمه‌های توسعه و اجرای نسل 6 شبکه تلفن همراه، مهم‌ترین تفاوت‌ها میان این دو نسل (5G و 6G) از نظر سرعت، هزینه و کاربردها چیست؟

پاسخ به این سوال سخت است زیرا 6G همچنان در مرحله تعریف است. من معتقدم 6G یک همگرایی فناوری بین وای‌فای و 5G خواهد بود. بنابراین فرزند این فناوری‌ها است که ما هر روز از آن استفاده می‌کنیم. بدون اینکه فکر کنیم به وای‌فای، 5G یا 6G متصل هستیم. ما دیگر در مورد اتصال فکر نمی‌کنیم چراکه از ارتباط مطمئن خواهیم بود. همان‌طور که ما برنامه‌های کاربردی AR/VR را تکامل داده‌ایم، 6G یک بخش قوی در قابلیت‌های تاخیر کم، ظرفیت بالا و قابلیت‌های فوق‌العاده قابل اعتماد خواهد بود.

در خصوص آینده شبکه‌های نسل ششم اینترنت، آیا معتقدید که در برخی کشورها به دلایل متعدد از کندی در اجرا و هزینه‌ها، احتمالا شاهد جهش از 4G به 6G خواهیم بود؟

فکر نمی‌کنم کشوری از 4G به 6G جهش و انتقال یابد. تکامل شبکه معمولا 10 سال زمان می‌برد، یعنی از 4G به 5G حدود 10 سال طول کشید و برای مثال هزینه اجرای LTE امروز بیش از یک سوم، 10 سال پیش است. بنابراین استفاده از 5G قبل از 6G برای اپراتورها مقرون به صرفه خواهد بود. همچنین 6G باید تعریف شود و از طرفی ما به تولیدکنندگان دستگاه‌ها (اپل، سامسونگ و غیره) و به فروشندگان رادیویی برای ایجاد تجهیزات رادیویی و موارد استفاده برای توجیه سرمایه‌گذاری هم نیاز داریم.