عصر ارتباط –
به قول جیسون پارک که گزارش او چند ماه پیش در دهم سپتامبر 2021 منتشر شد: دانش‌آموزان کره‌جنوبی اجازه استفاده از تلفن همراه در کلاس درس دبستان و دبیرستان را ندارند. استادان دانشگاه‌های این کشور نیز در صورت تشخیص و تمایل می‌توانند دانشجویان را از استفاده از تلفن در کلاس درس و آزمایشگاه منع و تماس‌های تلفنی دانشجو را فقط به موارد ضروری و اضطراری محدود کنند.
وضع این محدودیت‌ها تنها به این دلیل صورت نمی‌گیرد که تلفن همراه، عامل حواس پرتی به حساب می‌آید. معلمان کره‌جنوبی این اختیار و گزینه را دارند که گوشی همراه دانش‌آموزان متخلف را بگیرند، بیرون ببرند و قفل کنند.
دسترسی استادان و معلمان به گوشی تلفن همراه شاگردان‌شان از طریق فعال‌سازی یک برنامه کاربردی نصب شده روی گوشی تلفن همراه دانش‌آموزان یا دانشجویان صورت می‌گیرد. براساس مقررات، دانش‌آموزان باید به معلمان خود دسترسی از راه دور به تلفن همراه خود را بدهند تا معلمان بتوانند برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی شاگردان در مدرسه را کنترل کنند. معلمان همچنین می‌توانند تلفن همراه دانش‌آموزان را با استفاده از برنامه‌های کاربردی، از راه دور خاموش کنند.
فروشندگان گوشی تلفن همراه در کره‌جنوبی نیز موظف هستند، برای کاربران کوچک‌تر از 18 سال، برنامه کاربردی ویژه‌ای را نصب کنند که دسترسی شبانه به شبکه را از ساعت یک بامداد تا طلوع خورشید منع می‌کند.
والدین در کره‌جنوبی باید پاسخگوی عملکرد فرزندان خود درخصوص استفاده غیرمجاز از پایانه‌های رایانه‌ای باشند.
*ممنوعیت گوشی تلفن همراه در مدارس چین
به گزارش “ساوث چاینا مورنینگ پُست”: استفاده از تلفن همراه در مدارس چین نیز ممنوع است.
وزارت آموزش و پرورش چین، به‌طور رسمی اعلام کرده است که با هدف «بهبود تمرکز در مطالعه و مبارزه علیه اعتیاد به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای» هیچ دانش‌آموزی حق استفاده از تلفن همراه در مدرسه را نخواهد داشت.
دانش‌آموزان برای بردن تلفن‌های همراه خود به مدرسه نیاز به اجازه کتبی از والدین دارند و دانش‌آموزان باید در زمان حضور در کلاس درس، گوشی‌های تلفن همراه خود را به ناظم تحویل دهند.
براساس این گزارش، از مدیران مدارس خواسته شده است که در مدرسه تلفن‌های پولی نصب کنند و به معلمان هم تذکر دهند که تمرینات و تکالیف آموزشی مدارس باید طوری تعیین شوند که دانش‌آموز نیازی به استفاده از گوشی تلفن همراه نداشته باشد. این ممنوعیت هم در مدارس ابتدایی و هم در مدارس متوسطه اعمال می‌شود تا دانش‌آموزان توجه خود را بیشتر بر یادگیری فعال و افزایش رشد جسمی و روانی خود متمرکز کنند.
براساس گزارشی که سال گذشته توسط «مرکز اطلاع‌رسانی شبکه اینترنت چین» منتشر شد، در سال ۲۰۱۹، این کشور ۱۷۵ میلیون کاربر اینترنت زیر ۱۸ سال داشت که گفته می‌شود 74درصد آنها حداقل یک دستگاه تلفن همراه داشتند.
این گزارش نشان داد که دانش‌آموزان، بیشتر برای مطالعه برخط، شنیدن موسیقی و بازی از تلفن همراه خود استفاده می‌کردند. برخی از مدارس چین از قبل، استفاده از تلفن همراه را در کلاس‌ها ممنوع کرده بودند.
بحث در مورد مهار استفاده از تلفن هوشمند در مدارس چین در سال‌های اخیر به‌طور منظم در واکنش به نگرانی گسترده در مورد پسرفت ذهنی جوانان، بالا گرفته است.
*ممنوعیت گوشی همراه در فضاهای آموزشی فرانسه
محدودیت استفاده از تلفن همراه نه تنها در مدارس چین و کره و ژاپن بحث برانگیز شده، در کشورهای دیگر نیز محدودیت‌هایی در این مورد مطرح است، برای مثال در سال ۲۰۱۸، فرانسه قانون منع استفاده از تلفن همراه در مدارس توسط کودکان زیر ۱۵ سال را تصویب کرد و یونان هم استفاده از تلفن همراه را در تمام مهدکودک‌ها، مدارس ابتدایی و راهنمایی ممنوع اعلام کرد.
مجلس ملی فرانسه در سال ۲۰۱۸ قانونی را تصویب کرد که به موجب آن، آوردن و داشتن گوشی تلفن همراه، تبلت و ساعت هوشمند برای دانش‌آموزان مقاطع دبستان و دبیرستان در تمام فضای آموزشی ممنوع است.
البته مجلس ملی فرانسه در دو مورد، استثناء قائل شد:
- در مورد درس‌هایی که کاربرد تلفن همراه ضروری است؛
- درمورد توان‌یابانی که به تلفن همراه متکی هستند.
*مدافعان ممنوعیت گوشی همراه در آلمان
در دولت فدرال و دولت‌های محلی آلمان قوانین یکسانی برای استفاده از تلفن همراه در مدارس وجود ندارد. در مدرسه‌ای ممکن است، شاگردان بتوانند از گوشی تلفن همراه خود استفاده کنند، اما در ساعات حضور در کلاس‌های مدرسه باید گوشی همراه خود را خاموش کنند. این ممنوعیت شامل دانش‌آموزان دبیرستانی نمی‌شود، اما برخی از دبیرستان‌ها داوطلبانه از آن پیروی می‌کنند.(5 آبان 1400، خبرگزاری AP)
مغزپژوهان آلمانی از سال ۲۰۱۶ تا کنون کوشش کرده‌اند تا معایب و مضرات کاربری تلفن همراه در کودکی و نوجوانی و استفاده عنان‌گسیخته از لپ‌تاپ و تبلت را به مسوولان بفهمانند و به والدین بقبولانند که اعتیاد به گوشی تلفن همراه، رشد مغزی را کند و متوقف می‌کند و بر سرعت ابتلای زودرس به دمانس (Dementia) می‌افزاید. آنها انجمن‌هایی را تشکیل و سخنرانی‌هایی را ترتیب داده‌اند و وبینارها و تله‌وبیون‌هایی را راه‌اندازی کرده‌اند تا با ارایه آموزش و راهنمایی‌های کاربردی به عموم مردم و مسوولان هرچه زودتر از ضایعات رایانه و پایانه‌های رایانه‌ای بکاهند.
*تهی‌مغزی فزاینده، نتیجه اعتیاد به گوشی همراه و شبکه‌های اجتماعی
در صورتی که عقل سلیم و دانش پایه برای بهره‌مندی درست از رایانه، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی موجود نباشد، خطر تهی‌مغزیِ فراگیر، جوامع بشری را تهدید می‌کند.
می‌دانیم که حجم مغز و تراکم مغز، دو شاخص قابل اندازه‌گیری هستند. درحالی که حجم مغز در عبور از کودکی به نوجوانی تثبیت می‌شود و تا مرگ، ثابت می‌ماند (مگر مغز کسانی که توسط پزشک متخصص، به دلیل وجود غده‌ای بدخیم یا عفونتی موضعی در بخشی از مغز، مورد جراحی و نمونه‌برداری قرار گیرد)، تراکم یاخته‌های عصبی مغز در طول حیات و در هر آن، عددی متغیر است.
یادگیری یکی از عوامل رشد تراکم مغز است. مغز یادگیرنده در هر ثانیه در حال ایجاد میلیون‌ها اتصال و برقراری هزاران پیوند جدید میان یاخته‌های عصبی مغز است.
مغز کسی که دو زبان بلد است نسبت به مغز کسی که تنها یک زبان می‌داند، متراکم‌تر است و آمادگی بیشتری دارد برای یادگیری زبان سوم و چهارم و غیره به تجربه می‌دانیم مغزی که تهی است، پرسشی مطرح نمی‌کند و چیز جدیدی یاد نمی‌گیرد ولی مغزی که متراکم است، بهتر و سریع‌تر از مغز کسی که کمتر متراکم است، می‌آموزد. به عبارت دیگر، رفتار مغز برخلاف معده است. مغز را هر اندازه بیشتر پر کنید، آمادگی بهتر و جایی بیشتر برای انباشتن دانش، داده و اطلاعات، باز می‌کند.
مغزپژوهان انگلیسی تراکم مغز دو گروه از رانندگان را اندازه‌گیری کرده‌اند: میانگین چگالی مغز رانندگان تاکسی لندن (Cab) خیلی بیشتر از تراکم مغز رانندگان اتوبوس‌های خطی در لندن است. افراد گروه اول مجبورند نشانی بیش از ۶۰ هزار خیابان را به‌خاطر بسپارند و راه رسیدن به حدود ۹۰ هزار نشانی را از بر بلد باشند (آن هم بدون استفاده از برنامه‌های کاربردی ناوبری و مسیریابی موبایلی) تا بتوانند پروانه تاکسیرانی خود را دریافت یا تمدید کنند. ولی اعضای گروه دوم به دلیل رفت و برگشت دوره‌ای و مداوم بین دو نقطه ثابت در شهر، نیازی به یادگیری نشانی‌های جدید و حفظ آدرس هزاران خیابان و هزاران نشانی را در مغز و حافظه طبیعی خود ندارند.
* احساس تنهاماندگی مرگبار
افراد معتاد به برنامه‌های کاربردی رایانه، گوشی همراه و شبکه‌های اجتماعی، چه بسا پیش از ابتلا به فراموشی، دچار احساس تنهاماندگی و انزوای بیمارگون می‌شوند. بسامد پدیده تنهاماندگی به قدری است که کشور بریتانیا، برای جلوگیری از ضایعات آن و کمک‌رسانی به‌موقع به تنهاماندگان، وزارت تنهایی را تاسیس کرده است. (www.gov.uk/government/news/loneliness-minister-its-more-important-than-ever-to-take-action). تنهاماندگی نتیجهی کمبود ارتباطِ عینیِ میان‌فردی و فزونیِ ارتباطاتِ غیرعینی (مجازی) است.
فرایند تکینه‌سازی انسان یا singularization که برنامه‌های کاربردی “تدریس از دور”، “دورهمایش”، “دورکاری” و رسانه‌های اجتماعی باعث آن هستند، همدردی و دلجویی عاطفی را یاد نمی‌دهند.
فرایند تکینه‌سازی، یکی از دلایل افزایش خودکشی در میان کاربران جوان در شمال اروپا و در ایالات متحده آمریکا است.
مغزپژوهان، محل درک تنهایی در مغز انسان را در کنار محل احساس رنج و درد، یافته و مستند کرده‌اند.
ما اکنون در بحبوحه یکی از بزرگ‌ترین تلاش‌های شناختی تاریخ علم، زندگی می‌کنیم: کوشش برای درک پیچیده‌ترین موضوع در جهان، یعنی مغز! دانشمندان در حال جمع‌آوری حجم وسیعی از داده‌ها در مورد ساختار و عملکرد مغز هستند. ده‌ها هزار محقق، زمان و انرژی زیادی را صَرفِ تفکر در مورد کارهای مغز می‌کنند. مغزپژوهی ما را قادر می‌سازد که هم فعالیت مغز را توصیف کنیم، هم آن را بهتر بپرورانیم و به کار گیریم و هم اینکه آن را از دستکاری ” نوابیغ شرور” براهانیم. (نک: www.theguardian.com/science/2020/feb/27/why-your-brain-is-not-a-computer-neuroscience-neural-networks-consciousness)
عباس پورخصالیان
