عصر ارتباط –
- دانیال رمضانی
ماجرا از یک رای‌گیری استمزاجی در مجلس آغاز شد که به قول یکی از موافقان طرح، با مالیدن شانه نمایندگان مجلس و رودربایستی، از کمیسیون ویژه خارج و به صحن علنی رفت و از آنجا با نامه‌ای چند خطی از سوی محمدباقر قالیباف، رییس مجلس به شورای عالی فضای مجازی هدایت شد.
در پاسخ به این ارجاع، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد: «محمدباقر قالیباف، رییس مجلس در نامه‌ای به رییس شورای‌عالی فضای مجازی درخواست کرده که دولت و شورای‌عالی فضای مجازی سیاست‌های کلان مربوط به فضای مجازی را مشخص کنند. بر این اساس در نخستین جلسه پیش روی شورای‌عالی فضای مجازی، درخواست مربوطه بررسی خواهد شد. بعد از بررسی سیاست‌های کلان، طرح صیانت به مجلس بازگردانده می‌شود و سرانجام مجلس تصمیم خواهد گرفت که سیاست‌ها را به چه نحوی اجرا کند.»
اما این موضوع نه تنها «طرح با حاشیه عجین شده صیانت» را به سکوت و خاموشی نکشاند، بلکه به طرح مسایل و حواشی بیشتر پیرامون این طرح انجامید.
حاشیه‌هایی که با طعم سیاست، اتهامات متعدد، تخلف، رودربایستی و حتی سرنوشت انتخابات دور بعدی ریاست‌جمهوری گره خورد.
- قالیباف به دنبال ریاست‌جمهوری و ریاست مجلس
از جمله افرادی که این روزها زیر بار فشار و اتهامات سنگین برخی از نمایندگان موافق طرح صیانت است، کسی نیست جز محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی.
او در مصاحبه‌ها، نامه‌ها و مکاتبات برخی از همکارانش در مجلس، متهم به تخلفات متعدد در رای‌گیری استمزاجی، تخلف در ارجاع طرح به شورای عالی فضای مجازی و تلاش برای بسترسازی حضورش در انتخابات دور بعدی ریاست‌جمهوری و ریاست مجلس شده است.
در همین خصوص یک فعال رسانه‌ای اصولگرا درباره چرایی موافقت محمدباقر قالیباف به بازگشت طرح صیانت به صحن گفت:«آقای قالیباف سه سال دیگر می‌خواهد در این کشور کاندیدای ریاست‌جمهوری شود، اگر خاطرات بدی از ریاست او بر مجلس در اذهان عمومی شکل بگیرد، قاعدتا این مساله به نفع او نخواهد بود. آقای قالیباف حتی اگر اعتقادی به طرح صیانت هم داشته باشد، حاضر نیست خودش را قربانی اهداف پایداری‌ها کند.از سوی دیگر با وجود آنکه اعضای شورای عالی فضای مجازی تعیین سرنوشت طرح صیانت را برعهده مجلس گذاشته بودند، قالیباف با فرستادن توپ طرح صیانت به زمین شورای عالی فضای مجازی از هجمه‌ها و حملات بیشتر به مجلس جلوگیری می‌کند.»
قالیباف همچنین در نامه‌ها و مصاحبه‌های متعدد نمایندگان موافق طرح صیانت متهم به تخلف در استناد به رای‌گیری استمزاجی، تخلف در ارجاع طرح صیانت و حتی تلاش برای ماندن در کرسی ریاست مجلس شده است.
در همین خصوص بیژن نوباوه، دبیر کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت و از موافقان طرح گفته: اصلا کار رییس مجلس در ارسال طرح صیانت به شورای عالی فضای مجازی صددرصد غیرقانونی است. هراتفاقی در مجلس بخواهد بیفتد حتما درباره‌اش باید رای‌گیری شود.
نوباوه گفت: رییس مجلس، سخنگوی مجلس است. نماینده‌تر از هیچ‌کس نیست و درمجلس نیز رای بیشتری هم نسبت به بقیه ندارد.
وی افزود: به‌ویژه در فضای کنونی که انتخابات هیات رییسه مجلس درهفتم خرداد نزدیک است، برخی از رفتارها بیشتر جنبه رای جمع کردن و تبلیغاتی دارد.
- رای‌گیری با شانه مالی
بیژن نوباوه اما به وجود پشت پرده‌های دیگر در ماجرای ارجاع طرح صیانت به شورای عالی فضای مجازی نیز پرداخته و گفت: نامه‌ای که این‌ها (مخالفان بررسی صیانت در کمیسیون) ادعا می‌کنند برایش ۱۸۰ امضا جمع شده است، بسیاری‌اش با مالیدن شانه این و آن و با رودربایستی انداختن نمایندگان انجام شد که آبروی‌شان در حوزه انتخابیه نرود.
وی گفت: موید عرض بنده این است که به قول خودشان ۱۸۰نفر، نامه را امضا کردند پس چطور۱۲۰نفر به آن رای دادند. پس آن ۶۰ نفر دیگر کجا رفتند. پس معلوم است که این افراد چه کسانی هستند و چگونه امضا جمع می‌کنند. این‌ها مباحث خیلی مهمی است و پشت صحنه خیلی فراوانی دارد.
- شوک دیگر به طرح صیانت
اما در حالی که مخالفان و موافقان طرح صیانت در برابر اقدام رییس مجلس در ارسال طرح به شورای عالی فضای مجازی مشغول بحث و جدل و نامه‌نگاری و مصاحبه‌های رسانه‌ای بودند، ناگهان نوبت مرکز ملی فضای مجازی بود تا شوک دیگری به اخبار پیرامون این طرح وارد کند.
مرکز ملی فضای مجازی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «با توجه به درخواست مجلس شورای اسلامی از شورای عالی فضای مجازی، صرفا محورها و سیاست‌های مدنظر در زمینه قانون‌گذاری به مجلس ارایه خواهد شد و متن طرح صیانت از حقوق کاربران که در حال حاضر در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، به این شورا ارجاع داده نشده است.
هر چند بر اساس نامه رییس محترم مجلس شورای اسلامی به رییس محترم جمهور و رییس شورای عالی فضای مجازی، مطلوب این است که طرح صیانت و قوانین حکمرانی در فضای مجازی نیز پس از دریافت سیاست‌ها و نیازهای قانونی شورای عالی فضای مجازی، مجددا تنظیم و مورد بررسی قرار گیرد.
با توجه به اخبار منتشر شده در رسانه‌های داخلی و شبکه‌های اجتماعی خارجی در خصوص ارجاع «طرح صیانت از حقوق کاربران» برای بررسی و تصویب به شورای عالی فضای مجازی به اطلاع می‌رساند، هیچ گونه طرحی به این شورا برای بررسی، اعمال نظر کارشناسی و تصویب نهایی ارجاع نشده و صرفا درخصوص محورها و سیاست‌های مدنظر شورای عالی فضای مجازی در زمینه قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی درخواست اعلام نظر شده است.
گفتنی است؛ با توجه به گسترش روزافزون فضای مجازی در تمامی ابعاد زندگی و اهمیت طرح صیانت از حقوق کاربران برای فعالان حوزه فضای مجازی و آحاد مردم، به اطلاع می‌رساند که هر گونه اطلاع‌رسانی در خصوص مصوبه یا تصمیمی که از سوی شورای عالی فضای مجازی کشور صورت می‌گیرد، صرفا از طریق مراجع ذی‌ربط در شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.»
- کدام طرح صیانت؟
فارغ از سرنوشت ارجاع طرح، ابهام دیگری که در خصوص سرنوشت طرح صیانت مطرح می‌شود این است که در نهایت کدام نسخه از نسخه‌های متعدد طرح صیانت به شورای عالی فضای مجازی ارسال خواهد شد؟
از سال‌ها قبل که طرح صیانت در دستور کار نمایندگان مجلس قبل قرار گرفت تا کنون، طرح صیانت با نسخه‌های متعددی ویرایش و تغییر نام یافته است.
اصل همین موضوع حتی در میان نمایندگان مجلس نیز مورد بحث است که کمیسیون ویژه بررسی طرح، حق تغییر هیچ بندی از محتوای اولیه طرح ارجاع شده به این کمیسیون را نداشته و می‌بایست تنها در خصوص طرح اولیه به اظهارنظر بپردازد.
موضوعی که همچنان در هاله‌ای از ابهام است که در نهایت دقیقا کدام طرح باید مورد بحث و اعلام نظر شورای عالی فضای مجازی قرار بگیرد.
- طرح در بن‌بست؟
و در نهایت اینکه اگرچه دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به نامه رییس مجلس تاکید کرده که در «نخستین جلسه» این شورا درخواست مربوطه بررسی خواهد شد. اما این تاکید بر «نخستین جلسه» به هیچ وجه به معنای «پاسخ در اسرع وقت» نیست. چراکه وی در ادامه گفته: «بعد از بررسی سیاست‌های کلان، طرح صیانت به مجلس بازگردانده می‌شود و سرانجام مجلس تصمیم خواهد گرفت که سیاست‌ها را به چه نحوی اجرا کند.»
این موضوع از آن جهت قابل تامل و توجه است که اصولا مسایل و طرح‌های به مراتب کوچک‌تر و بی‌حاشیه که در شورای عالی فضای مجازی طرح شده‌اند، گاه زمان‌های طولانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است به نحوی که بررسی برخی طرح‌ها با معطلی چهار ساله نیز در شورای عالی فضای مجازی مواجه بوده است.
در بررسی آماری هفته‌نامه عصر ارتباط که در سال 97 منتشر شد، شورای عالی فضای مجازی در هفت سال، با برگزاری 55 جلسه تنها 12 مصوبه داشت.
این یعنی طرح صیانت با آن همه وسعت پوشش در قانون‌گذاری و تغییرات کلان در نظام مدیریتی و حکمرانی فضای مجازی و مجموع حواشی ایجاد شده پیرامون آن، بعید است که به این زودی‌ها به سرانجامی برسد.
لذا احتمال به بن‌بست خوردن طرح صیانت، به هیچ وجه احتمال دور از ذهنی نیست. موضوعی که البته زمان مشخص خواهد کرد. (منابع: قرن نو، دنیای اقتصاد)
