سعید میر شاهی – مطالعه جدید منتشرشده در مجله آکادمیک Current Opinion in Psychology، مسیر رو به جلو، برای والدینی که به دنبال راه‌های بهتر سیاحت در دنیای نوپای استفاده از رسانه‌های اجتماعی توسط نوجوانان هستند، ارایه می‌کند.
پژوهشگران معتقدند والدین می‌توانند محافظت خود را به شکلی انجام دهند که اضطراب و افسردگی پیش از نوجوانی و دوران نوجوانی و نیز افسردگی ناشی از مصرف بیش از حد رسانه‌های اجتماعی را کاهش دهند و اثرات منفی آزار و اذیت اینترنتی را به حداقل برسانند. در این مقاله به 3 توصیه مهم در این زمینه اشاره شده است.
با سبک‌های مختلف آشنا شوید
جای تعجب نیست که والدین در نحوه مدیریت استفاده فرزندان‌شان از رسانه‌های اجتماعی، بسیار متفاوت هستند. به گفته محققان، چهار رویکرد کلی والدین برای نظارت بر استفاده نوجوانان از رسانه‌های اجتماعی وجود دارد.
رویکرد اول، حامی استقلال است؛ این رویکرد، منطق مناسبی از لحاظ رشد برای قوانین رسانه‌های اجتماعی فراهم می‌کند و دیدگاه‌های نوجوانان را جدی می‌گیرد.
رویکرد دوم، محدودکننده استقلال است؛ این رویکرد، قوانین را به شیوه سختگیرانه، خشن و بدون احترام مناسب برای دیدگاه‌های نوجوانان ارایه می‌کند. رویکرد سوم، ناسازگاری است؛ این استراتژی یا فقدان آن، زمانی اتفاق می‌افتد که والدین به‌طور تصادفی، محدودیت‌ها، مقررات یا مباحث‌شان درباره رسانه‌های اجتماعی، متفاوت باشد. این رویکرد از راهنمایی و بحث، اجتناب و محدودیت‌ها یا قوانین محدودی را وضع می‌کند.
رویکرد چهارم، «نظارت رسانه‌های اجتماعی» است؛ در این رویکرد، والدین، اطلاعاتی را که نوجوانان با استفاده از رسانه‌ها دریافت می‌کنند، دنبال می‌کنند. مانند استفاده از نرم‌افزار ردیابی، آگاهی از رمز عبور یا بررسی پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی نوجوانان.
محققان، نظارت والدین بر رسانه‌های اجتماعی نوجوانان را به دو دسته تقسیم می‌کنند: «نظارت مقتدرانه» مانند دسترسی به حساب‌ها و گذرواژه‌های رسانه‌های اجتماعی نوجوانان و «بازرسی غیرمداخله‌ای» مانند مرور پروفایل‌های آنها. مواردی از «استفاده مشترک» نیز وجود دارد که والدین و فرزندان با همدیگر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
قبل از تلاش برای اصلاح سبک فرزندپروری خود در رسانه‌های اجتماعی، مهم است درباره موضع فعلی خود درخصوص رسانه‌های اجتماعی و اینکه چگونه ممکن است توسط فرزند یا فرزندان‌تان درک شود، فکر کنید.
آیا حامی استقلال هستید یا خودمختاری محدود؟ آیا قوانین شما ناسازگار هستند یا مجاز؟ آیا همراه با فرزندتان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید؟ آیا نوعی از نظارت بر رسانه‌های اجتماعی را انجام می‌دهید؟
رویکرد سختگیرانه‌تر شاید بهتر باشد
در حالی که هیچ «پاسخ درستی» برای این سوال وجود ندارد که چگونه در عصر رسانه‌های اجتماعی، پدر و مادر شویم، اغلب داده‌ها نشان می‌دهد رویکردهای فعال‌تر نسبت به رویکردهای منفعل، به نتایج بهتری منجر می‌شود.
نویسندگان می‌گویند: «به طور کلی، مطالعات نشان می‌دهند وقتی والدین از نظارت بیشتر، میانجی‌گری محدود یا فعال یا قوانین سختگیرانه اینترنت و گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، نوجوانان استفاده کمتر مشکل‌ساز را گزارش می‌کنند.»
شواهد نشان می‌دهد وقتی والدین، رویکرد حمایت از استقلال را اجرا می کنند، نوجوانان، زمان کمتری را صرف استفاده از رسانه‌های اجتماعی می‌کنند.
شواهد دیگر بیانگر این است که وقتی والدین، سبک محدودکننده استقلال را برمی‌گزینند، نوجوانان از رسانه‌های اجتماعی بیشتر استفاده می‌کنند و علائم اضطراب و افسردگی بیشتری از خود نشان می‌دهند اما زمانی که والدین از سبک حامی استقلال استفاده می‌کنند، علائم کمتری دارند.
به عبارت دیگر، فرصتی برای ایجاد یک محیط خانوادگی وجود دارد که در آن گفت‌وگوی رسانه‌های اجتماعی بین بچه‌ها و والدین، یک راه حمایتی و دوطرفه باشد. در عین حال قوانین سختگیرانه برای محدود کردن مصرف بیش از حد و فعالیت‌های مشکل‌ساز رسانه‌های اجتماعی باید حفظ شود.
البته استدلال‌های متقابل برای این طرز فکر وجود دارد. مثلا یک مطالعه منتشرشده در «Frontiers in Psychology» نشان داد موضع محدودتر در دسترسی به رسانه‌های اجتماعی با افزایش خطر اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی مرتبط است. آنچه باید روشن شود این است که در حالی که برخی از رویکردها، به طور متوسط بهتر از سایرین کار می‌کنند، شرایط فردی باید هنگام توسعه استراتژی نظارت بر رسانه‌های اجتماعی لحاظ شود.
مطلع باشید
هما‌ن‌طور که رسانه‌های اجتماعی تکامل می‌یابند، راهنمایی‌ها نیز رشد می‌کنند.
هنوز به بسیاری از سوالات بزرگ، پاسخ داده نشده است. برای مثال، هنوز مشخص نیست آیا نوع رسانه‌های اجتماعی که فرزندتان از آن استفاده می‌کند (آنلاین، تلفن هوشمند، برای بازی و غیره) بر نحوه مدیریت شما، به عنوان والدین تاثیر می‌گذارد یا خیر.
همچنین مشخص نیست که اثرات منفی مصرف بیش از حد رسانه‌های اجتماعی، بر سلامتی کودک، چقدر سریع می‌تواند خنثی شود.
آیا والدین می‌توانند انتظار یک تغییر سریع در رفتار کودک، پس از تغییر مسیر داشته باشند یا اینکه اثرات منفی آن برای مدتی باقی می‌ماند؟ این سوالات، هنوز بی‌پاسخ است.
