عباس پورخصالیان – به نظر دبیر و عضو هیات مدیره سندیکای صنعت مخابرات ایران «برای راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ایِ استارلینک یا باید با کل دنیا آشتی کنیم و یکی از مصرف‌کننده‌های آنها باشیم که این موضوع بعید است یا یک استارلینک ایرانی بسازیم. بدین صورت که منظومه ماهواره‌ای ایجاد کنیم که ماهواره‌های آن مختص ایران باشد تا ترمینال‌های آن در اختیار خود ما قرار گیرد».
با توجه به اینکه می‌دانم، دبیر کنونی سندیکای صنعت مخابرات ایران، آگاه‌ترین فرد یا یکی از مجرب‌ترین مدیران و کارشناسان در میان اعضای این سندیکا است و درخصوص توانایی‌های واقعی اعضای سندیکا بهتر از هر کسی در کشور می‌تواند داوری کند، در این یادداشت به هیچ وجه قصد جدل با نظر ایشان در خصوص استارلینک ایرانی و غیرایرانی را ندارم! تنها نگرانی من این است که نکند باز با بحث‌های بیهوده، فرصت تعریف یک استراتژی کلان ارتباطات و مخابرات را ازدست بدهیم، برای فناوری اینترنت ماهواره‌ای استراتژی‌یی نداشت و بزودی شاهد سیلِ قاچاق پایانه‌های ماهواره‌ای استارلینک در کشور باشیم.
همه می‌دانیم که دو مانع ورود اولیه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به هر کشور، یکی دریافت مجوز رسمی از کشور میزبان برای استفاده از فضای فرکانسی آن کشور، و دومی‌گران بودن قیمت اشتراک خدمات اینترنت ماهواره‌ای؛ یعنی گرانی هزینه‌های نصب اولیه، شاملِ هزینه مودم و دیش استارلینک به علاوه بالا بودن آبونمان ماهانه استارلینک است:
– استارلینک اکنون یک نوع دیش گران‌قیمت با کارایی بالا را به قیمت 2500 دلار، و یک نوع دیش ارزان‌قیمت را به قیمت 599 دلار به فروش می‌رساند. هزینه خدمات استفاده از اینترنت ماهواره‌ای همان 110 دلار در ماه است.
(نگاه کنید به خبر منتشر شده در 25 شهریور 1401به نشانیِ: pcmag.comبا عنوان (Starlink Now Selling Pricey High-Performance Dish to Residential Users)
اگر خودمان در کشور، به‌زودی کاری جدی در زمینه محدودیت‌زدایی از اینترنت کشور نکنیم، شاید روزی را شاهد باشیم که عزمی بین‌المللی برای محدودیت‌زدایی از اینترنت ایران در سطح جهانی شکل بگیرد و ذی‌نفعان و مدافعانِ آشکار و مخفی محدودیت‌زدایی از اینترنت ایران، کمر به رفع هر دو مانع مذکور بسته‌اند.
قبلا (در یادداشتی دیگر برای خوانندگان عصر ارتباط) نوشته بودم که شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) که مالک ماهواره‌های اینترنت ماهواره‌ای استارلینک است با فراهم‌آوری دسترسی رادیویی از زمین به اینترنت ماهواره‌ای و از فضا به کاربر زمینی، جزو بنگاه‌های Specialized Carrier در عرصه مخابرات، رده‌بندی می‌شود و نه جزو بنگاه‌های فراهم‌آور محتوا و منابع فضای سایبری.
به عبارت دیگر تفاوت شرکت اسپیس ایکس با مثلا شرکتی در رده فلگ (Fiber optic Loop Around the Globe: FLAG) که داده‌های اینترنتی را در سطح جهان به صورت نور و کابل نوری جابه‌جا می‌کند، تنها در عدم یا وجود کابل فیزیکی انتقال سیگنال‌های مخابراتی است، وگرنه این دو شرکت از لحاظ Specialized Carrier بودن، هیچ فرقی نسبت به هم ندارند! شرکت فلگ با کابل نوری و شرکت اسپیس ایکس از طریق لینک رادیویی از ماهواره به زمین و بالعکس، ارتباطات جهانی مورد نیاز کاربران اینترنت را برقرار می‌کند.
ایجاد تله‌پورت‌های مخفی، راهی برای توسعه کاربری غیرقانونی اینترنت ماهواره‌ای
برای درک معنی عنوان مذکور: تله‌پورت‌های مخفی، راهی برای توسعه کاربری غیرقانونی اینترنت ماهواره‌ای، در زیر مثالی از قاچاق مکالمات بین‌المللی تلفنی در سال‌های گذشته می‌آورم:
در سال‌های دهه 80 خورشیدی، درآمد شرکت ارتباطات زیرساخت از ناحیه مکالمات وارده بین‌المللی به کشور به مرور زمان به طرف صفر دلار میل کرد.
سپس کاشف به عمل آمد که علت این افت درآمد، قاچاق مکالمات تلفنی از خارج به کشور و از داخل به خارج است.
این قاچاق توسط شرکت‌های نگهداری و بهره‌برداری‌کننده از تجهیزات مخابراتی “دورشوال” (یا “تلفن داخلی”) از جنس PBX یا PABX در کشور انجام می‌شد. شرکت نگهداری و بهره‌برداری‌کننده از تجهیزات مخابراتی “دورشوال” می‌رفت یک آنتن بشقابی دو طرفه از جنس VSAT (Very Small Aperture Terminal ) را روی پشت بام ساختمان مربوط نصب می‌کرد درحالی که با یک یا چند شرکت Specialized Carrier مستقر در قاره آمریکا قرارداد دریافت و توزیع مکالمات تلفنی صادر شونده از خارج به داخل ایران (و بالعکس) را امضا کرده بود.
مدیریت مرکز “دورشوال”با سوءاستفاده از خطوط ارتباطی موجود بین دو ساختمان، یکی ساختمان دارای خدمات “دورشوال” و دیگری ساختمان مرکز تلفن شرکت مخابرات ایران، هم مکالمات تلفنی بین المللی از داخل ایران به خارج و هم از خارج به داخل ایران را پردازش می‌کرد.
کارکرد تله پورت (Teleport) برای “پُمپاژ” و مبادله سیگنال اینترنتی از زمین به فضا و از فضا به درون خطوط ارتباطی کشور، درست شبیه به عملکرد VSAT اینترنتی متصل به مرکز “دورشوال” و مرکز تلفن شرکت مخابرات ایران است.
*ایجاد تله‌پورت‌های مخفی از دید قانون‌گذار
ایجاد چندین تله‌پورت مخفی از دید قانون‌گذار در هر مجتمع مسکونی یا تجاری و در هر منطقه آزاد تجاری کشور یا هر جای دیگر، کاری سهل و آسان است.
البته منظور از تله‌پورت، تاسیساتی مرکزی است شاملِ مودم و دیش استارلینک که در یک ساختمان مجهز به یک مرکز مخابراتی “دورشوال” (یا “تلفن داخلی”) از جنس PBX یا PABX نصب می‌شود و به کمک آن تجهیزات، سیگنال‌های فروسوِ (downlink) از ماهواره دریافت و توسط کابل مخابراتی به طرف پایانه کاربر ارسال می‌شود و در جهت فراسو (Uplink) سیگنال اینترنتی از کاربر دریافت و به طرف ماهواره‌های شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) ارسال می‌شود.
بر حسب میزان سرعت مورد نیاز کاربران اینترنت در داخل کشور، می‌توان با تنها یک اشتراک سرویس استارلینک و از طریق یک تِلِه‌پورت (قانونی یا غیرقانونی) برای ده‌ها کاربر، دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای ایجاد کرد؛ درنتیجه هزینه‌های بالای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای میان کاربران سرشکن و اشتراک استارلینک قابل تحمل و توجیه می‌شود.
چه، تعداد تله‌پورت‌ها به صورت قانونی یا غیرقانونی توسعه یابد، اثرش از منظر مجریان قانون صیانت یکی است: تعددِ به سختی قابل کنترلِ دروازه‌های بین‌المللیِ دسترسی از داخل به اینترنت جهانی و از خارج به داخل کشور!
سازمان‌های فراقانونی و فراقوه‌ای که چندان به رعایت حکمرانی شرکت ارتباطات زیرساخت یا سازمان تنظیم مقررات، پایبند نبوده و نیستند، و سال‌هاست که به طور تبعیض‌آمیز از اینترنتی آزاد (بدون فیلترینگ، بدون انسداد و بدون محدودسازی دسترسی) بهره می‌برند، به احتمال قوی نخستین متقاضیان فراقانونی و فراقوه‌ای تله‌پورت سرویس استارلینک خواهند بود.
لذا فرصت زیادی برای تعریف استراتژی ضدقاچاق اینترنت ماهواره‌ای نداریم، باید زودتر از تصمیم‌گیری برای استارلینک ایرانی یا غیرایرانی، برای بستن راه‌های قاچاق اینترنت ماهواره‌ای فکری اساسی کرد!
