تاثیر فناوری فضایی بر زندگی روزمره ما

سمیه مهدوی‌پیام – کریستا مک اولیف می‌گوید: «فضا برای همه است و این عرصه صرفا برای چند نفر در علوم یا ریاضیات یا گروه منتخب فضانوردان نیست. مرز جدید ما در آنجاست و دانستن درباره فضا، وظیفه همه است.»

فناوری فضایی برای سال‌های متمادی حوزه قابل توجهی از تحقیق و توسعه بوده است. برخی از مردم معتقدند اکتشاف فضا یا توسعه فناوری فضایی، به زندگی ما بی‌ربط یا هدر دادن پول است، در حالی که فناوری فضایی، تاثیر عمیقی بر زندگی روزمره ما گذاشته و در آینده نیز این کار را ادامه می‌دهد.

الخاندرو بتانکور در بی‌بی‌سی می‌نویسد: چندین دهه است که از فناوری فضایی استفاده می‌کنیم؛ فناوری‌ای که زندگی ما را از ابعاد مختلف، تحت‌تاثیر قرار داده است. یک مسیر آن، GPS است. ارتش ایالات متحده برای اولین بار GPS را به عنوان یک سیستم ناوبری برای هواپیماهای خود در دهه 1970 توسعه داد. با این حال، اکنون میلیاردها نفر در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. این فناوری به ما امکان می‌دهد مسیرها را در گوشی‌های هوشمند خود پیدا کنیم و حتی به ما می‌گوید چه زمانی به ترافیک یا تصادف نزدیک هستیم.

روش دیگری که فناوری فضایی بر زندگی روزمره ما تاثیر می‌گذارد، پیش‌بینی آب و هواست. سرویس‌های پیش‌بینی آب و هوا از داده‌های ماهواره‌ای برای ردیابی حرکت طوفان‌ها و تخمین وضعیت اقلیم استفاده می‌کنند. این اطلاعات به ما کمک می‌کند روزهای خود را برنامه‌ریزی کنیم و مطمئن شویم برای هر چیزی که در طبیعت ممکن است در مسیر ما باشد، آماده باشیم.

در آینده نیز فناوری فضایی به شیوه‌های مختلف بر زندگی ما تاثیر می‌گذارد. یک راه آن، توسعه وسایل نقلیه خودران است. این وسایل نقلیه، اتومبیل‌هایی هستند که می‌توانند با استفاده از سنسورها و رایانه‌ها، خودشان رانندگی کنند. گوگل، تسلا و سایر شرکت‌ها در حال حاضر روی این فناوری کار می‌کنند و انتظار می‌رود تا چند سال آینده از آن استفاده شود. این فناوری، رفت‌وآمد ما را تغییر می‌دهد و قادر است ترافیک و تصادفات را نیز کاهش دهد.

روش دیگری که فناوری فضایی بر زندگی ما در آینده تاثیر می‌گذارد، توسعه منابع انرژی جدید است. اکنون پنل‌های خورشیدی برای تولید برق استفاده می‌شوند و در پی راه‌های دیگر تولید انرژی از فضا هستند. این امر می‌تواند منبع انرژی پاک و تجدیدپذیر باشد و به کاهش وابستگی ما به سوخت‌های فسیلی کمک کند.

بنابراین فناوری فضایی، قبلا تاثیر قابل توجهی بر زندگی ما داشته و در آینده نیز خواهد داشت و ضروری است درباره این تحولات مطلع بمانیم تا برای تغییراتی که این فناوری‌ها ایجاد خواهند کرد، آماده باشیم.

• فناوری فضایی چیست و چه فایده‌ای دارد؟

فناوری فضایی، مطالعه و توسعه فناوری‌های مورد استفاده در فضاست. این فناوری، مزایای بسیاری دارد و می‌تواند تغییرات آب و هوایی را بررسی، بلایای طبیعی را ردیابی و سیارات جدید را کشف کند. فناوری فضایی همچنین به ارتباطات و ناوبری روی زمین کمک می‌کند.

اولین فناوری فضایی، پرتاب موشک بود. راکت‌ها که فضاپیماها را به سمت فضای بیرونی می‌راندند، در سال 1792 توسط رابرت اچ. گدارد اختراع شدند. تقریبا دو قرن است که موشک‌ها در فضا استفاده می‌شوند. راکت‌ها را می‌توان برای اهداف مختلف مانند پیش‌رانش، ابزار علمی و ماهواره‌ها استفاده کرد. اکنون بسیاری از موشک‌ها مانند موشک‌های سوخت مایع، موشک‌های سوخت جامد و موشک‌های هیبریدی وجود دارند.

• ایستگاه فضایی بین‌المللی

ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS)، یک ایستگاه فضایی یا یک ماهواره مصنوعی قابل سکونت است که در مدار پایین زمین قرار دارد. ایستگاه فضایی بین‌المللی، ایستگاه‌های سالیوت، آلماز، اسکای‌لب و میر را به‌عنوان نهمین ایستگاه فضایی مورد سکونت دنبال می‌کند. در این رابطه، ISS یک پروژه مشترک بین پنج آژانس فضایی شرکت‌کننده شامل NASA، Roscosmos، JAXA،، ESA و CSA است. معاهدات و موافقت‌نامه‌های بین‌دولتی، مالکیت و استفاده از ایستگاه فضایی را تعیین می‌کند.

ایستگاه فضایی بین‌المللی به عنوان یک آزمایشگاه تحقیقاتی ریزگرانش (کم‌جاذبه) و محیط فضایی عمل می‌کند که در آن، اعضا آزمایش‌هایی را در زمینه زیست‌شناسی، زیست شناسی انسانی، فیزیک، نجوم، هواشناسی و سایر حوزه‌ها انجام می‌دهند. اکنون ISS، مداری را با ارتفاع بین 330 کیلومتر (205 مایل) تا 435 کیلومتر (270 مایل) حفظ می‌کند. با استفاده از مانورهای تقویت مجدد، مدار ایستگاه فضایی بین‌المللی به صورت دوره‌ای به ارتفاعات بالاتر برمی‌گردد تا از تخریب مداری جلوگیری شود. مدارهای ایستگاه فضایی بین‌المللی، معمولا حدود یک کیلومتر (0.6 مایل) در هر ماه، به سمت فروپاشی می‌روند.

از آوریل 2022، ISS به مدت 22 سال و پنج ماه (2 نوامبر 2000)، اشغال شده است. این، طولانی‌ترین حضور مداوم انسان در فضاست و رکورد قبلی که 9 سال و 357 روز متعلق به MIR بوده، پشت‌سر گذاشته است. این ایستگاه از زمان ورودگروه اعزامی اول در 2 نوامبر 2000، به مدت 8.195 روز به طور مداوم، اشغال شده است. این میزان، برابر با بیش از 1 درصدِ زمان بشر در فضاست. البته ISS قرار است در سال 2028 از رده خارج شود.

اگرچه با جنگ روسیه و اوکراین، آینده ایستگاه فضایی زیر سوال رفته است. آژانس فضایی روسیه (Roscosmos) اعلام کرده پس از سال 2024، بخشی از ISS نخواهد بود. اکنون پرسش این است که چرا علاوه بر حمایت، تشویق تحقیقات فضایی ضروری است؟

دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد. اول اینکه تحقیقات فضایی به ما کمک می‌کند تا جایگاه خود را در جهان هستی درک کنیم. این  امر، می‌تواند به ما کمک کند درباره سیارات دیگر و نحوه مقایسه آنها با زمین بیاموزیم. علاوه بر این، تحقیقات فضایی می‌تواند فناوری‌های جدیدی را که در اینجا روی زمین مورد استفاده است، توسعه دهد. به عنوان مثال، ایستگاه فضایی بین‌المللی، درمان‌ها و داروهای پزشکی جدید ایجاد کرده است.

در نهایت، تحقیقات فضایی می‌تواند به ما کمک کند تا برای چالش‌های آینده که ممکن است با آن مواجه شویم، آماده باشیم. به عنوان مثال، فرض کنید به دلیل یک رویداد فاجعه‌بار، نیاز به تخلیه زمین داریم. در این صورت، تحقیقات فضایی می‌تواند به ما در توسعه فناوری لازم برای انجام این کار کمک کند. در نتیجه، تحقیقات فضایی به دلایل فراوان ضروری است. این امر به ما کمک می‌کند جایگاه خود را در جهان درک کنیم، فناوری‌های جدید را توسعه دهیم و برای چالش‌های آینده آماده شویم.

نویسنده