عباس پورخصالیان – انقلاب در انقلاب، رویدادی غیر معمولی و نامتظره در جوامع بشری ولی اتفاقی دوره ای و قابل انتظار در فضای سایبری است.
جدیدترین انقلاب وب معناشناختی که چند سال پیش نشانههای کوچکی از برآمدن غول آسای خود را عیان کرده بود، فعال سازی پلتفرمهای رُباتیکی فوق العاده هوشمند در فضای سایبری و قرار گرفتن فعلاً مجانی خدمات آنها در فضای سایبری برای استفادۀ عموم، بخصوص در سال جاری است؛ سازههایی رایانهای که از راه دور در آنِ واحد با میلیونها کاربرِ برخط، اغلب به زبان مادری خودشان به گفت و گوی تخصصی مینشینند! برای هر پرسشی پاسخ لازم را ارایه میکنند (بخصوص اگر زبان انگلیسی به خدمت گرفته شود)، مجاناً مشاورۀ کارشناسانه میدهند، همچون معلم، مطلبی را یاد میدهند یا مسألهای را حل میکنند و همچون منشی زبردستی، نامههای اداری را فرموله کرده و به رشتۀ تحریر در میآورند، برای هر طرحِ پرسشِ تحقیقاتی در هر رشتهای، یک متنِ پژوهشیِ منحصر بفرد مینویسند و اگر نیاز به ارایه آمار، عکس و جدول و نمودار و تصویر باشد آنها را هم تدوین میکنند، و از این گونه امور بیشتر: کُد کامپیوتری یا پچِ نرم افزاریِ مورد نیاز هر کاربر را، چه وی برنامه نویس رایانهای باشد یا نباشد به زبان دلخواه: مثلاً به پایتون، به انگولار یا به زبان R اجرا و ارائه میکنند.
- رقابت گوگل با مایکروسافت
در حالی که میکروسافت با خریدن Open AI،پلتفرم رُباتیکی فوق العاده هوشمندِ ChatGPT را راه انداخته است، گوگل هم با عجله ای وصف ناپذیر، خدمات Chatsonic را راه اندازی کرده که سایز دانش پیش آموختۀ آن نسبت به ChatGPT، مثل نسبت فنجان در مقایسه با فیل است.
البته شرکت آلفابت میداند که به Chatsonic نمیتواند اکتفا کند و لذا پس از کار روی پلتفرمِ LaMDA، حالا پلتفرمیبه نامِ Bard را در برنامه دارد [https://www.cnbc.com/2023/02/10/google-employees-slam-ceo-sundar-pichai-for-rushed-bard-announcement.html].
در مورد Bard، سوندار پیچایی (Sundar Pichai) مدیرعامل شرکت آلفابت، در ششم فوریۀ 2023 مینویسد:
«دو سال پیش ما از نسل جدیدی از قابلیتهای زبان و مکالمه با استفاده از “مدل زبان” برای برنامههای گفت وگو (یا به اختصارLaMDA) پرده برداری کردیم و حالا آمدهایم روی یک سرویس آزمایشی هوش مصنوعیِ مکالمهای کار میکنیم که توسط LaMDA پشتیبانی میشود.
ما آن را Bard مینامیم و امروز، با گشودن آن به روی عمومِ آزمایشکنندگان مورد اعتماد، گام دیگری رو به جلو برداشتهایم تا در هفتههای آینده Bard را بهطور گستردهتر در دسترس عموم قرار دهیم.
“بارد” به دنبال ترکیب کردنِ گنجینۀ دانش جهان با قدرت، هوش و خلاقیت “مدلهای بزرگ زبانیِ” ما است.
“بارد” از اطلاعات وب سود میبَرَد تا پاسخهای تازه و باکیفیت ارایه کند.”بارد” میتواند [برای مثال] به شما کمک کند تا اکتشافات جدید تلسکوپ فضایی “جیمز وبِ” ناسا را برای یک کودک 9 ساله توضیح دهید، یا دربارۀ بهترین مهاجمانِ حال حاضرِ فوتبال بیشتر بدانید و سپس برای ارتقاء مهارتهای خود به تمرین بپردازید.»
فعلاً گوگل، یا به بیان بهتر: شرکت آلفابت، پسِ معرکه است و تا اطلاع ثانوی، بازار خدمات رُباتهای اَبَرهوشمند مجهز به Generative Pre-trained Transformer (مبدل پیش آموختۀ زایا) در قبضۀ مایکروسافت است.
- تجربۀ طرح پرسش از Chatsonic
گفت و گوی برخط به انگلیسی با رُباتی اَبَرهوشمند و دریافت سریع پاسخ به همان زبان از آن رُبات را من برای تهیۀ این یاداشت، برای نخستین بار در کار با Chatsonic تجربه کردم.
آنهم بدون هیچ آمادگی قبلی! فقط به وبگاه زیر متصل شدم: https://app.writesonic.com/template/d3d59c21-3634-447d-b2b8-f3bcadd1b5c4/chatsonic/91542fd8-9d17-436f-9b6d-1b37960b8aff
و از میان انواع گزینههای از پیش آمادۀ ایفای نقش که Chatsonic به کاربر برای انتخاب رویکرد Chatsonic عرضه میکند، نقش Poet (ادیب و شاعر) را برای Chatsonic تعریف کردم و از “او” پرسیدم:
Tell me more about the upcoming meteor event happening this February 2023.
[به فارسی: «در مورد رویداد شهاب سنگی که در فوریه 2023 اتفاق میافتد، بیشتر به من بگو»]
سپس Chatsonic به سرعت بداهه سرایی کرد و با ابیات زیر جوابم را داد:
A meteor shower will soon descend,
A night of wonder without end
The sky will be painted in brilliant light,
A sight to behold and feel so right
It will be a magical display,
A sight of wonder and to stay
A once in a lifetime opportunity,
A memory of beauty for eternity
به فارسی: «بارشی از شهاب به زودی فرود خواهد آمد، در شبی پر از شگفتیِ بی پایان.
با نوری درخشان، نقاشی خواهد شد آسمان، منظره ای که باید ببینی و درست حساش کنی. این یک نمایش جادویی خواهد بود، منظرهای از شگفتی و درنگ کردن. در فرصتی منحصر بفرد در زندگانی ات، خاطرهای از زیبایی برای ابدیت.
من باور میکنم که “انقلاب هومص” واقعاً اکنون در راه است و ما در دهۀ آینده باید نحوۀ کار در فضای سایبری و شیوۀ برنامهنویسی برای استفاده از رایانهها را کاملاً تغییر دهیم.
فقط در نظر بگیریم که در آینده، رایانهها بیشتر از ما با یکدیگر، با همدیگر (یعنی رایانه با رایانه) و در خودشان (برای “درونکاوی” یعنی داده کاوی در کلان دادههای خود) ارتباط برقرار خواهند کرد.
در حالی که امروزه سیستمهای فناوری اطلاعات از طریق تعریف یک “میانا” (Interface) یا رابط برنامه نویسی کاربردی (API) اجازه میدهند که با آنها ارتباط برقرار شود، در آینده، سیستمها قادر خواهند بود بدون نیاز به API (application programming interface) با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؛ کارآمدتر از گذشته در گفت وگو با یکدیگر به توافق برسند یا به صورت اقتضایی (ad hoc ) یک رابط برنامه نویسی کاربردی طراحی کنند و آن را به طور مداوم با نیازهای ارتباطی خود تطبیق دهند.
این سیستمها همچنین میتوانند زبانهای برنامه نویسی کلاسیک و فرمتهای داده را در ارتباطات خود ادغام کنند.
انتظار میرود که (هوش مصنوعی) اولین عاملی باشد که خدمات جست وجوی اینترنتی را به طور کامل متحول میکند و در نتیجه گوگل را منسوخ و از بازار موتورهای جست و جو خارج گرداند.
در هر صورت گوگل در مواجهه با GPT-3 وحشت زده شده است و میخواهد با “بارد” مایکروسافت را به چالش بکشد.
به نظر میرسد مشکل گوگل فقط این است که گوگل در تبدیل فناوری داخلی به محصولات موفق، نمیتواند خوب عمل کند.به جز موتور «جستجو»، گوگل تقریباً همۀ برنامههای کاربردیاش شاملِ Maps، Earth، Mail، Youtube، Android، DeepMind و Nest را به طریق برونسپاری تهیه کرده ویا از دیگر شرکتها خریداری کرده است،
در حالی که برنامههایی که خود در داخل شرکت گوگل پدیدآورده و توسعه داده است مانند Google+، Google Video، Orkut، Buzz، Offers، Glasses، Wave یا Answers همگی یکی پس از دیگری با شکست مواجه شدهاند.
تعداد این محصولات شکست خورده، بیش از 100 قلم یا پروژه را شامل میشود که به رغم قدرت بسیار بالا و سرمایۀ هنگفت گوگل، همگی شکست خوردند و در بازار رقابت جان سالم به در نبردند.
مایکروسافت نیز به رغم سرمایهگذاریهای هنگفت، فهرست بلندبالایی از شکستها را تجربه کرده و درنتیجه نتوانسته در بازارهای پخش کنندههای MP3 (Zune) و گوشیهای هوشمند نفوذ کند.
حتی با موتور جستجوی بینگ، مایکروسافت تنها توانست کمتر از 10 درصد از بازار جست وجوی اینترنتی را در اختیار بگیرد.
اکنون به نظر میرسد که مایکروسافت میخواهد به طور کامل از ChatGPT استفاده کند، آن هم با سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری در OpenAI تا شاید 49 درصد از بازار خدمات موتورهای جست و جوی اینترنتی را به دست آورد.