آزاده کیاپور
گزارش جدید دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC)، هشدار می‌دهد ارزهای دیجیتال، به ابزار قدرتمند برای گروه‌های مجرم سازمان‌یافته، تبدیل شده‌اند.
به گزارش Decrypt، سازمان ملل در گزارش «نقطه تغییر: پیامدهای جهانی مراکز کلاهبرداری، بانکداری زیرزمینی و بازارهای آنلاین غیرقانونی در جنوب‌شرق آسیا» اعلام کرد که ارزهای دیجیتال به بهشت جدید برای جرم‌های سازمان‌یافته فراملی تبدیل شده‌اند. گروه‌های مجرم در حال گسترش سریع فعالیت‌ها در سطح جهانی هستند و از استخراج غیرقانونی ارز دیجیتال، به عنوان ابزار پولشویی میلیاردها دلار درآمد غیرقانونی استفاده می‌کنند.
در این گزارش آمده است که گروه‌های مجرم از شرق و جنوب‌شرق آسیا، در حال تثبیت خود در مناطقی با نظارت ضعیف، مانند زامبیا، نیجریه، تونگا و خاورمیانه هستند. این گروه‌ها، علاوه بر کلاهبرداری و قاچاق، اکوسیستم‌های آنلاین کامل می‌سازند که شامل صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمجاز، ابزارهای پیام‌رسان رمزنگاری‌شده و استیبل‌کوین‌ها هستند تا اقتصاد صنعتی ناشی از تقلب را راه‌اندازی کنند.
بندیکت هافمن، نماینده موقت دفتر منطقه‌ای UNODC، در بیانیه‌ای همراه با ارائه گزارش اعلام کرد: «ما شاهد گسترش جهانی گروه‌های مجرم سازمان‌یافته از شرق و جنوب شرق آسیا هستیم.»
وی افزود: «این گسترش، مانند سرطان است. مقامات، یک منطقه را کنترل می‌کنند، اما ریشه‌ها هرگز ناپدید نمی‌شوند؛ آنها فقط جابه‌جا می‌شوند.»
گزارشی با نام Huione Guarantee که اخیراً به Haowang تغییر نام داده، به این پلتفرم، به عنوان یکی از مراکز اصلی این اقتصاد زیرزمینی، اشاره کرده است. این پلتفرم مستقر در کامبوج که بیش از 970 هزار کاربر دارد و از سال 2021 تا کنون 24 میلیارد دلار، جریان ارز دیجیتال را پردازش کرده، یک مرکز بی‌وقفه برای ابزارهای پولشویی، هویت‌های جعلی و خدمات کلاهبرداری شناخته می‌شود که اکنون بسیاری از آنها در تلگرام ارائه می‌شوند، زیرا فشارهای اجرایی در حال افزایش است.
این پلتفرم، همچنین استیبل‌کوین، بلاک‌چین، صرافی ارز دیجیتال و محصولات قمار آنلاین خود را راه‌اندازی کرده که به گفته نویسندگان گزارش، هدف آنها، «دور زدن کنترل‌های دولتی» است.
هافمن گفت: «تقارن بین تسریع و حرفه‌ای‌سازی این عملیات‌ها، از یک طرف و گسترش جغرافیایی آنها به مناطق جدید، از طرف دیگر، به معنای شدت بیشتر اقدامات در این صنعت است؛ صنعتی که دولت‌ها باید آمادگی مقابله با آن را داشته باشند.»
طبق اعلام دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، برخی از فروشندگان Huione، اکنون در مناطقی مانند نیجریه، نامیبیا و آنگولا هدف‌گیری می‌کنند که بیانگر گسترش ردپای جهانی این پلتفرم است. استخراج ارز دیجیتال برای این گروه‌ها، به‌ویژه، ارزشمند است، زیرا به طور عمده از نظارت ضدپولشویی دوری می‌کنند. این باند با دزدی برق و کار در شبکه‌های غیرمجاز، می‌توانند دارایی‌های دیجیتال ظاهرا پاک، با کمترین هزینه و بدون ردیابی قابل‌توجه تولید کنند. طبق گفته مقامات لیبی، که هزینه برق در این کشور، یکی از پایین‌ترین‌ها در جهان است، در مناطقی از کشور، عملیات‌ها حتی باعث خاموشی‌های گسترده در سطح شهر شده‌اند.
یافته‌های اخیر، طبق هشدارهایی است که در گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، در سال 2024 منتشر شد؛ گزارشی که افزایش همگرایی بین ارز دیجیتال، جرایم سایبری و هوش مصنوعی در جنوب شرق آسیا را برجسته کرد.
گزارش جدید، به این موضوع اشاره دارد که بازیگران بد در جنوب شرق آسیا، به طور فزاینده از ارز دیجیتال بهره می‌برند و «تقلب‌های بزرگ‌تر و سخت‌تر از نظر شناسایی، پولشویی، بانکداری زیرزمینی و کلاهبرداری‌های آنلاین تولید می‌کنند.»
طبق برآورد دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، خسارت‌های مالی ناشی از کلاهبرداری‌هایی که قربانیان را در شرق و جنوب شرق آسیا هدف قرار داده، در سال 2023، بین 18 تا 37 میلیارد دلار بوده که بخش قابل‌توجهی از آن، به گروه‌های مجرم سازمان‌یافته در این منطقه، نسبت داده می‌شود.
این گزارش هشدار می‌دهد گروه‌های مجرم سازمان‌یافته در حال «استفاده از آسیب‌پذیری‌ها» در سراسر منطقه هستند؛ به‌گونه‌ای که عملیات‌های آنها، از توان دولت‌ها برای مقابله با آن، به‌سرعت، پیشی گرفته است.
در سال 2023، آمریکایی‌ها، 5.6 میلیارد دلار به خاطر کلاهبرداری‌های مرتبط با ارز دیجیتال از دست دادند که 4.4 میلیارد دلار، به طرح «قصابی خوک‌ها» (نوعی کلاهبرداری ارز دیجیتال مربوط به جنوب شرق آسیا)، مرتبط بود.
در همین حال، بر اساس گزارش‌های اخیر، کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا اعلام کرده‌اند حدود 37 میلیارد دلار، خسارت ناشی از کلاهبرداری سایبری داشته‌اند که بیشتر آن، از طریق ابزارهای پولشویی مبتنی بر ارز دیجیتال، منتقل شده است.
در ماه مارس، مقامات تایلند، 63 دستگاه استخراج ارز دیجیتال غیرقانونی را در ساختمان‌های متروکه در استان پاتوم تانی کشف کردند. این عملیات، که از راه دور کنترل می‌شد، منجر به دزدی برق، به ارزش بیش از 300 هزار دلار شده بود.
در مالزی، انفجار یک خانه در ماه فوریه، باعث کشف مجموعه استخراج غیرقانونی ارز دیجیتال شد که تنها یکی از موارد متعدد کشف‌شده در این کشور بود. مقامات، در حال برخورد شدید با این عملیات‌ها هستند. انفجار در شهر باندار پونچاک مالزی نیز عملیات غیرقانونی استخراج بیت‌کوین را کشف کرد که نمونه دیگری از سرقت برق مرتبط با ارز دیجیتال در این کشور بود.
در همین حال، ایران در اواخر سال 2024، شاهد خاموشی‌های متناوب در تهران و دیگر استان‌ها بود. از این‌رو، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر نقش استخراج غیرمجاز ارز دیجیتال در فشار به شبکه برق مطرح شد.
برای رسیدگی به این مشکل، سازمان ملل متحد، اقدام فوری چندجانبه، از جمله «نظارت و بررسی تهدیدات»، مانند کلاهبرداری‌های مبتنی بر ارز دیجیتال، تقویت چارچوب‌های قانونی برای «بازیابی دارایی‌ها و تحقیقات» و تسهیل هماهنگی فرامرزی، از طریق «مبادله اطلاعات به‌موقع» را خواستار شده است.
