عصر ارتباط – جابهجایی دولتها و روی کارآمدن دولتهای جدید فرصتی فراهم میآورد تا چرخش مدیریتی در سطوح کلان سیاستگذاریها صورت گرفته و دایره تصمیمگیریهای کلان تغییراتی را تجربه کند.
در واقع برجستهترین آنها هم در روند معرفی وزرای کابینه به منظور رای اعتماد در مجلس تجلی پیدا میکند، در فرایند رای اعتماد مجلس به وزرای دولتهای جدید، فرصتی هر چند کوتاه حاصل میشود تا در این فضا، مسیر سیاستگذاریها و افق دید کلان مدیریتهای وزارتخانهها تا حدود بسیاری زیادی با ارايه دیدگاه و برنامههای وزرای پیشنهادی مشخص شود.
حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات از آنجا که از بخشهای مهم و زیرساختی و توسعهای محسوب میشود، به دلیل گستردگی دایره تاثیرگذاری، لزوم توجه عمیق به فرایندهای سیاستگذاریها در آن، موضوعی بس مهم و بااهمیت قلمداد میشود.
همچنان که به کرات در مطالب مختلفی از لزوم تفکر سیستمی در عمق سیاستگذاریها گفته شده است، یکی از ارکان مهم آن حضور و شنیدن صدای بدنه فعالان در نهاد تصمیمگیریهای کلان است که در تشکلهای صنفی حوزه تجلی پیدا میکند.
حضور و بدنه کارشناسی تشکلهای صنفی در عمق سیاستگذاریها، تضمینی برای تعمیق فرایندهای سیاستگذاری چندبعدینگری و حل بسته مسايل است و با عمیقتر شدن این فرایند، سمت و سوی سیاستگذاریها در مسیر سیاستگذاری خوب و سیستمی متمایل خواهد شد.
مدت زمان شکلگیری دولت، رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی ريیس دولت جدید تا آغاز استقرار وزرای کابینه، فرصتی بسیار باارزش است تا تشکلهای صنفی حوزه به وظیفه خطیر خود یعنی تلاش مضاعف به عمیقتر کردن فرایند سیاستگذاریهای کلان حوزه در مسیر تفکر سیستمی، جامه عمل بپوشانند تا بال کارشناسی قوی و اثرگذار آنها که بارها بر لزوم توجه به آن تاکید شده است، در روند سیاستگذاریهای اولیه دولت جدید، وزرا و مجلس با پرداختن به کار کارشناسی دقیق محقق شود.
تشکلهای صنفی، با گردآوری مبسوط سیاستهای آسیبزای دولت قبل، تحلیل و کار کارشناسی دقیق از ابعاد آسیب جاری شده آنها در گذشته و پیشنهاد راهکارهای کارشناسی شده دقیق، مبتنی بر پتانسیل و واقعیت حوزه، میتوانند نقش برجسته خودشان را در دولت آینده در فرایند سیاستگذاریها از همان ابتدای فعالیت وزراتخانهها، محقق سازند.
در واقع این فرایند سیستماتیک نیازمند تفکری پویا، راهبردی و استراتژیمحور در بدنه تشکلهای صنفی است تا در این فرصت مناسب، از زمان انتخاب وزیر پیشنهادی تا فعالیت رسمی وزارتخانهها و ترسیم اولیه استراتژیهای کلان حوزه در دولت، آن بال قوی کارشناسی گفته شده را محقق ساخته و از طرفی در فرایند رای اعتماد مجلس با نقد، تحلیل، راستيآزمایی، پایش و تبعات اجرای برنامههای وزرای پیشنهادی نقشی بسیار برجسته و ممتاز در جهت کمک به نمایندگان مجلس و عمیقتر کردن فرایند تفکر سیستمی داشته باشند. از این جهت که با ترسیم مسیر استراتژیک محوری نگاهها را به موضوع مهم حکمرانی خوب معطوف كنند.
منظور ما از حکمرانی خوب در واقع تعریف دقیقی است که مهدی شامی زنجانی ارايه کرده است: حکمرانی در واقع مدیریت مدیریتهاست یعنی ابرمدیریت و سیستمی است برای مدیریت یک پدیده از بالاترین سطح تا پایینترین سطح ممکن! ما حکمرانی را سیاستها، ساختارها، فرایندها و سازوکارهایی میدانیم که برای حصول اطمینان از کسب ارزش و منفعت از یک پدیده عملا کنار هم قرار میگیرند و قرار است که مسوولیت پذیر، پاسخگو و شفاف باشند. حکمرانی کارکردهای مختلفی دارد از سیاستگذاری و ساختاردهی و سازماندهی تا تعیین ارزشها و قوانین بازی، مدیریت، پیادهسازی و استقرار برای آن مفهومی که حکمرانی میکنیم، پایش و کنترل پیشرفت آن و در نهایت ارزیابی تحقق منافع که مهمترین عامل در هر پدیدهای است که ما دنبال این هستیم که آیا توانستیم منافع مد نظرمان را محقق کنیم یا خیر !
پیداست در صورت تعمیق و جاری شدن این نوع نگاه تخصصی در بدنه تشکلهای کلان، بعد خردجمعی تقویت ميشود و میتوان امیدوار بود که در فرایند تغییرات دولتها ( به شرحی که گفته شد) و تعاملات تشکلها با سازمانهای کلان سیاستگذاریهای دولتی، تمام برنامههای شعارمحور به کنار رفته و فرایند پایش، راستيآزمایی و ارزیابی تحقق برنامهها محوریت پیدا میکند تا در نهایت بال کارشناسی تخصصی پرقدرت تشکلها در میدان سیاستگذاریهای کلان دولت، جولان دهد.
از نظر نگارنده، تشکلهای صنفی حوزه فناوری فاقد استراتژیهای گفته شده، هستند برای همین واکنشها و فعالیتهای آنها صرفا در بیرون از دایره سیاستگذاریها بوده و از این جهت در تصیمگیریها به شرحی که گفته شد، جدی گرفته نمیشوند. برای نیل به اهداف گفته شده با شروع دولت جدید و همراه با آنها نیازمند خانهتکانیهای ساختاری استراتژیکی در درون تشکلها هستیم تا جایگاه کارشناسی آنها به عنوان اعضایی موثر و صاحب رای در نهاد سیاستگذاریها به رسمیت شناخته شوند تا مسیر قانونگذاری خوب هموارتر شود.
*استراتژی داشتن یعنی وقتی مجموعه تصمیمهایمان دیده میشود، بتوان الگوی خاص و پیوسته را در آنها مشاهده کرد. هنری مینتزبرگ